Jacques Vriens: ‘Zorg voor leesplezier en laat ontdekken wat de kracht van verhalen is’

Jacques Vriens: "Ik heb dit met ongelofelijk veel plezier gedaan, nu is het goed dat na twee jaar een andere Kinderboekenambassadeur een frisse wind doet waaien. Als kinderboekenambassadeur heb ik veel aandacht in de media gekregen. Ik was de eerste, dus moest zo veel mogelijk lawaai maken, flink op de trom slaan om de weg te banen voor mijn opvolgers."

Zijn boodschap is krachtig: zorg voor leesplezier en laat ontdekken wat de kracht van verhalen is. Graag verwijst hij naar Het sleutelkruid van Paul Biegel, waarin het hart van de doodzieke koning Mansolein kloppend wordt gehouden door elke dag te luisteren naar een spannend verhaal. Op ouderavonden vertelde Vriens hoe hij zelf een lezer werd en gaf hij praktische tips hoe je kinderen enthousiast kunt maken voor boeken. Als oud-basisschooldirecteur realiseert hij zich terdege dat leerkrachten al zoveel ‘moeten’; hij liet zien dat je met weinig moeite heel veel leesplezier kunt bevorderen. Verder werd hij regelmatig geïnterviewd of schreef stukken in de landelijke en regionale pers om aandacht te blijven vragen voor leesplezier.

Jacques Vriens pleit voor ‘BTW’: Bereikbaarheid, Toegankelijkheid en Waardering van boeken, iets wat de school zou moeten uitdragen. Hij noemt de Bibliotheek op school, een van de programmalijnen van het landelijke leesbevorderingsprogramma Kunst van Lezen, een van de beste ontwikkelingen van de laatste jaren. Hierbij werken Bibliotheken, scholen en de gemeente samen om op scholen een ideale lees- en mediaomgeving te creëren. Persoonlijke inzet en creatieve oplossingen blijven echter heel belangrijk. Zo noemt Vriens een juf die zichzelf niet goed vond voorlezen en in plaats daarvan de gordijnen dicht trok voor een speciale sfeer en een luisterboek opzette.

Lezen krijgt een andere betekenis omdat social media zoveel aandacht opeisen. Er wordt gecommuniceerd in korte teksten, waardoor concentratie op langere teksten moeilijker wordt. Bovendien worden er lukraak meningen en vooroordelen verspreid via social media. Om die te kunnen duiden en nuanceren moet je een goede lezer zijn. Daarom is het belangrijk dat kinderen al goed leren lezen voordat ze een smartphone hebben. Een kwart van de achtjarigen heeft al een mobiele telefoon volgens de gegevens van kenniscentrum Mijn Kind Online. Dus al vroeg aandacht geven aan boeken en (voor)lezen is belangrijk om kinderen een stevige basis te geven.

Het bevorderen van lezen heeft ook een maatschappelijk belang. Door het lezen van boeken kun je je beter inleven in anderen en met hen meevoelen. Daardoor leer je beter naar elkaar te luisteren. Daarom moet er op basisscholen aandacht gegeven worden aan de ontwikkeling van leesplezier, óók als er opbrengstgericht gewerkt moet worden. Daarbij is leesplezier goed voor de schoolprestaties. Een kind dat graag leest, oefent ongemerkt in het tot zich nemen van teksten en zal dan ook met het geschiedenis- of aardrijkskundeboek geen moeite hebben of met de interpretatie van rekensommen. Jacques Vriens stelde een lijst op met suggesties voor kinderboeken die elke Pabo-student zou moeten lezen. Deze minimale lijst van zestig titels kan de leesbevordering enorm helpen. Want deze studenten moeten straks als leerkracht het leesplezier overbrengen.

Meervoudig Gouden Griffel-winnaar Jan Paul Schutten neemt het Kinderboekenambassadeurschap van Jacques Vriens over voor de komende twee jaar. Jacques Vriens bij het overdragen van de ambtsketting: "Het is een grote eer dat jij mijn opvolger wordt. Ik weet zeker dat je mijn fakkel brandend zult houden en feller doet branden. Gaat heen en bevordert het lezen!"

De lijst van Jacques Vriens is niet alleen voor Pabo-studenten een leidraad. Door de variatie in titels is er voor elk wat wils. Elke auteur staat er maar één keer op. De lijst is onderverdeeld in onderbouw (4-8 jaar), middenbouw (8-10 jaar) en bovenbouw (10-12 jaar). Naast boeken van nu staan er klassiekers op, boeken die blijven. En er is een  brede keus aan verschillende genres.

Lees ook het interview met Jacques Vriens.