Tien vragen aan | Christine Visser
Christine Visser werkte jarenlang in de televisiewereld en is tegenwoordig als PR-medewerker verbonden aan een uitgeverij. In Schaduwweduwe kijkt ze terug op haar jarenlange relatie met de getrouwde acteur Wieger. Een liefde die weliswaar even groots als onoverkomelijk was maar die altijd in stilte heeft bestaan. Als hij sterft, verliest zij haar partner, maar is zij niet zijn weduwe. Zij is zijn schaduwweduwe, onzichtbaar voor de buitenwereld.
1.
Jouw boek is uitgekozen tot Hebban Boek van de Maand. Hoe reageerde je toen je dat hoorde, en wat vind je ervan?
Het is natuurlijk heel fijn als je boek Hebban Boek van de Maand wordt en op die manier extra aandacht krijgt. Ik was (en ben) er heel blij mee. Vooral omdat Hebban een echte lezers community is en het boek op die manier misschien lezers bereikt, die anders misschien niet naar deze titel zouden grijpen. Het is tenslotte toch mijn doel om het boek bij de lezers terecht te laten komen, in de hoop dat het ze iets doet. Hopelijk maakt het iets duidelijk vanuit een perspectief dat normaal niet zichtbaar is, levert het herkenning op of verzacht het ergens een blik. Dat zou natuurlijk prachtig zijn.
2.
Hebban draait voor een groot deel om recensies van lezers. Was je van tevoren bang voor de recensies op je boek (aangezien het hier om een controversieel onderwerp gaat)?
Ik vind dat, als je een dergelijk persoonlijk verhaal deelt in een boek, iedereen daar het zijne en hare van mag vinden. Daar ben ik niet bang voor geweest. Het is fijn om in de recensies die ik nu las te zien dat het in ieder geval zorgvuldig gelezen is.
Als er alleen maar staat ‘Wat een jankerd’ of ‘Ze had haar mond dicht moeten houden’, dan heeft dat voor mij niets met het boek te maken. Dat zijn dan denk ik de mensen die het boek juist niet hebben gelezen, maar een sterke mening over mijn positie hebben en dáár wat van vinden. Daar ben ik dan minder in geïnteresseerd. Ik vind het naar als het op de vrouw gespeeld wordt en niet op de inhoud van het boek.
3.
Je doet zelf PR in de uitgeverijenbranche. Wist je dankzij dit werk in de boekenwereld al wat wel/niet werkt? En heb je van auteurs bij je uitgeverij nog handige schrijftips gekregen?
Nee, ik heb van de auteurs van de uitgeverij waar ik de pers en PR voor doe geen tips gekregen over het schrijven. Ik heb het tijdens het schrijven ook niet met veel mensen gedeeld, dus de meeste auteurs wisten het (heel lang) niet.
Ik heb wel wat kijkjes achter de schermen gekregen over hoe het voelt als je boek uit is. Ik weet uit de praktijk een beetje wat je kunt verwachten bij een dergelijk debuut (hoewel niemand dat echt kan voorspellen natuurlijk). En als oud redacteur voor radio- en tv kon ik wel inschatten dat het voor de pers een aantrekkelijk onderwerp zou zijn voor interviews.
Maar aan al die dingen heb ik tijdens het schrijven totaal niet gedacht. Dat kwam pas toen het klaar was. Bij het schrijven ben ik stap voor stap te werk gegaan, ook om steeds een stapje verder te durven gaan naar de buitenwereld toe. Het schrijven kwam toch in eerste instantie voort uit een persoonlijke noodzaak om een verborgen pijn te delen.
Ik denk wel dat ik bij het schrijven heel veel gehad heb aan het feit dat ik erg veel gelezen heb in mijn leven, en nog steeds. Ik vond ‘mijn stem’ heel snel bij het schrijven. Ik denk dat dat komt omdat ik veel naar andere ‘stemmen’ geluisterd heb. Daardoor ontwikkel je een bepaalde smaak en weet je hoe je een verhaal moet vertellen.
4.
In hoeverre kon je elke situatie/elk detail nog goed herinneren en in welke mate heb je toch 'gaten' naar eigen fantasie opgevuld?
Ik kon me veel nog vrij precies herinneren. Soms moest ik even goed terugrekenen naar wanneer iets was, of op mijn socials kijken, in oude agenda’s bladeren en naar kaartjes, brieven en berichtjes teruggrijpen. Omdat ik echt alleen mijn kant van het verhaal vertel, gaat het er ook alleen om hoe ik het mij herinner.
Ik heb niets met mijn fantasie opgevuld. Ik heb echt puur geschreven vanuit mijn eigen herinneringen en hoe ik dingen toen beleefd heb of hoe ik er nu op terugkijk. Wel kon ik steeds dieper in mijn verhaal teruggrijpen, door de vragen die mij vanuit mijn redacteur gesteld werden. Die vragen prikkelden om verder te kijken en te onderzoeken wat mijn onderliggende motieven voor bepaald keuzes geweest konden zijn. Dat heeft mij enorm geholpen.
5.
Wat zijn boeken die momenteel op jouw boekenkastje liggen?
Buiten alle boeken van Nederlandse auteurs waar ik de pers voor doe (ik vind dat ik die altijd gelezen moet hebben) ligt de biografie van Godfried Bomans klaar en Tussen de mazen, een verhalenbundel van Mariska Kleinhoonte van Os. Het is lang geleden dat ik een verhalenbundel las; dat is extra fijn als je niet al teveel tijd hebt.
6.
Je schrijft over een persoonlijk thema, waarin je bijvoorbeeld ook je zoon, een vriendin en de vrouw van Wieger benoemt. Daarmee vertel je ook deels (ongevraagd) hun verhaal. Heb je getwijfeld bij het schrijven van het boek?
Ik heb geprobeerd om ook hun stukjes vanuit mijn perspectief te beschrijven, zodat ik niet in hun schoenen ga staan. Ik heb geprobeerd zo min mogelijk te denken aan wat zij ervan zouden vinden, zodat ik zo eerlijk mogelijk kon schrijven. Wel heb ik regelmatig gedacht aan de tekst die Lucas Rijneveld boven het bureau had hangen bij het schrijven van De avond is ongemak. ‘Onverbiddelijk’. Daar heb ik me aan vastgehouden.
Uiteindelijk heb ik wel besloten om alle namen, behalve die van mijzelf, te veranderen. Niet per se om iedereen volstrekt anoniem te maken, maar omdat mijn zoon niet met zijn naam genoemd wilde worden. Daarbij werden op die manier de mensen in mijn verhaal ook iets meer personages, waardoor het schrijven soms makkelijker werd.
7.
Tot nu toe heb je bijna alleen maar positieve recensies gekregen op Hebban. Iemand zei: 'Het boek leest en voelt bijna als een schilderij van Matisse, korte, slimme streken, krachtig en gedurfd.' Wat doen dat soort positieve recensies met je? Of probeer je ze te vermijden?
Nee. Ik vermijd de recensies niet, ik ben juist benieuwd wat mensen ervan vinden. En de bovengenoemde beschrijving is zeer eervol, daar ben ik natuurlijk heel blij mee. Het boek is nu van de lezers en wat zij ervan vinden doet ertoe.
8.
Wat is denk je de grootste misvatting over jouw situatie die mensen hadden voordat ze het boek gingen lezen?
Dat is moeilijk in te vullen voor een ander natuurlijk. Ik merk(te) dat ‘de andere vrouw’ vooral heel snel wordt weggezet als ‘fout’, als ‘homewrecker’, als schuldige partij. Terwijl het toch meestal gaat om liefde. Daarom is het, naast een verhaal over rouw die in stilte beleefd is maar die ruimte nodig heeft in de buitenwereld, ook een liefdesverhaal. Een ongebruikelijk liefdesverhaal, maar toch is het liefde.
Daarbij probeer ik wel om de lezer zelf te laten nadenken: over eigen oordelen en eigen gedachtes bij man-vrouw vraagstukken, bij andere vormen van liefde en bij zaken die buiten de geijkte lijntjes vallen. Want het zegt wel wat dat de minnares in dit geval vaak de schuld in de schoenen geschoven krijgt, terwijl zij niet de persoon is die een belofte breekt.
Ik propageer een dergelijke relatie helemaal niet, ik probeer alleen de ruimte in het hoofd van de lezer iets te vergroten en de oordelen iets op te rekken.
9.
Als je een boek dat het afgelopen jaar verscheen mag nomineren voor Hebban Boek van de Maand, welke zou jij dan kiezen, en waarom?
Een steen op mijn bureau van Jessica van Geel. Een belangrijk en actueel boek, een boek waarvan ik denk dat iedereen het juist nu zou moeten lezen.
10.
Werk je momenteel al aan een nieuw boek of heb je al iets in gedachten als toekomstig project (al dan niet fictief)?
Ik denk op dit moment niet dat ik nog een boek zal schrijven. Dit is mijn verhaal. Ik voelde een grote noodzaak om dit verhaal te delen en daarvoor had ik verschillende vormen kunnen kiezen. Ik heb voor de boekvorm gekozen, omdat schrijven me ligt en omdat je daar geen anderen of financiële middelen voor nodig hebt. Ik heb het gewoon aan de keukentafel kunnen maken, in de gestolen uren naast mijn baan.
Maar ik ben geen schrijver die een verhaal kan verzinnen denk ik - en ik heb het gevoel dat mijn grote verhaal hiermee wel verteld is. Maar helemaal zeker kan ik er natuurlijk niet over zijn. Soms loopt het leven anders dan je denkt.
