Blogpost:
cornelisvanzweeden
Drina
Toen ik als correspondent onderzoek deed naar Goli Otok, leek het een onderwerp voor een non-fictie boek. Bijna 17.000 politieke gevangenen hadden er geleden en niemand die hun tragedie kende. Maar al snel liet ik die gedachte varen. Geen lezer zat te wachten op een 250 pagina’s lang, in bloed gedrenkt verslag uit de hel. Je kon het strafkamp alleen uit komen door andere gevangenen te martelen. Iemand had zijn eigen zoon gefolterd.
Na mijn journalistieke loopbaan heb ik het boek alsnog geschreven, in de vorm van een historische roman. Feiten had ik al vergaard: als correspondent had ik voormalige gedetineerden geïnterviewd en een ex-baas van de UDBA, de geheime dienst die het sadistische strafregime op het eiland had ontwikkeld.
Het interview met de UDBA-baas was het langste dat ik ooit had gedaan, twaalf uur, maar ik wist niet wat ik moest geloven. De gedetineerden waren betrouwbaarder. Een van hen was een oud-legerkolonel uit Macedonië, die de persoonlijke gegevens van 7.200 gevangenen op stukjes papier had genoteerd, afgescheurd van cementzakken. Bij vrijlating had hij die in zijn schoenen en kleren naar buiten gesmokkeld. Die papiertjes trof ik twee jaar geleden aan in de stadsarchieven van Ljubljana, waar hij ze had gedeponeerd. Een behulpvaardige archivaris leidde me rond door de UDBA-archieven.
Het boek speelt zich af op 21 plekken, verspreid over Bulgarije, Slovenië, Kroatië, Servië, Noord-Macedonië, Griekenland, Engeland en de Provence. Op een aantal plaatsen was ik als correspondent geweest, maar niet op alle. Toen ik twee jaar geleden het boek begon te schrijven, had ik ze alle geschoren op één na, Sliven in Bulgarije.
Dus als de spionne Drina de nacht doorbrengt in een ijzeren brits in een klooster in de Macedonische bergen, ben ik niet alleen in dat klooster geweest, ik heb in haar bed geslapen. Als Jasmina, een andere personage, dronken op de tafels danst in een zigeunercafé in Belgrado, ben ik daar ook dronken geweest. Ik heb in alle restaurants gegeten waar de personages hebben geluncht, in al hun hotels overnacht. In de Cave de Visan, waar Jasmina’s zoon Carlo oenoloog is, heb ik wijn geproefd. En bij Beachy Head heb ik op het strand gestaan, huiverend omhoogkijkend naar de immense kalkrotsen die loodrecht van het strand oprezen opdat ik naar waarheid kon rapporteren: “Het was of een onzichtbare hand ze met een gekarteld mes recht had afgesneden.”
Maar ik heb me, anders dan Drina, niet door de UDBA laten martelen. Daarover heb ik alleen gelezen, en dat was al erg genoeg.
Lees meer op mijn website
Lees verder op mijn site
