Auteur
Blogpost:
Frank van Dongen
Nieuwe filosofische SF-trilogie: Ontdekking van de mens
De afgelopen vijf jaar heb ik een toekomstroman geschreven die precies op het moment van publicatie wonderbaarlijk actueel blijkt te zijn. Onlangs kondigde Facebook aan dat het voortaan Meta gaat heten; een voorschot op grote investeringen in de metaverse. In mijn Ontdekking van de Mens-trilogie speelt het metaverse een sleutelrol. In de wereldbevolking raakt massaal verslaafd aan en afhankelijk van deze nieuwe online-technologie. De democratisch-humanistische samenleving begint uiteen te vallen, juist op het moment dat we onze oorspronkelijke kracht harder dan ooit nodig hebben voor ongekende existentiële uitdagingen.
De Ontdekking van de mens-serie is sinds 12 november overal verkrijgbaar.
Boek 1: Het duizend eilanden experiment (ISBN 9789083167602).
Boek 2: De machineplaag (ISBN 9789083167619).
Boek 3: De Feind invasie (ISBN 9789083167626).
Iets over mijn eerste roman, Het Bouwplan.
Korte beschrijving
Het Bouwplan is een filosofische thriller over onze donkere, verre toekomst, wanneer we gestrand zijn op een onbekende wereld en onze geschiedenis zijn vergeten, met uitsterven bedreigd, verstrikt in een bloedige oorlog tegen onze oorspronkelijke natuur en tegen een vreemde, vijandige levensvorm. Een intrigerende zoektocht en een existentiële strijd tegen een versteende levenskracht die zijn destructieve krachten nog niet heeft verloren.
Centraal thema van het Bouwplan
In het Bouwplan verken ik mijn donkerste visie van de verre toekomst van de mens, gestrand op een onbekende wereld, verstrikt in een meedogenloze oorlog tegen onze oorspronkelijke natuur en tegen een vreemde, vijandige levensvorm, worstelend op de rand van uitsterven. Met de moed der wanhoop zijn de laatste mensen op zoek naar hun lang vergeten oorsprong, naar hun ware aard, naar de betekenis van hun bestaan en naar een bevredigende en duurzame manier van samenleven. Tegelijkertijd worden ze gedwongen om de geheimen te achterhalen van het Bouwplan, een vreemde levenskracht, even gevaarlijk als onweerstaanbaar, die zich in een ver verleden in de fundamenten van hun samenleving heeft genesteld, en die in alles het tegenovergestelde lijkt te zijn aan de oorspronkelijke levenskracht van de mens.
Waarom heb ik het Bouwplan geschreven?
Vanaf mijn achttiende jaar zit een donker toekomstverhaal met de titel het Bouwplan in mijn hoofd. Het thema was toen: een eenzame verkenner speurt in verlaten tunnelstelsels en stuit daar op een vreemd wezen dat in fragmenten is versteend. In het begin was het vooral de confrontatie met een vijandige levensvorm van onbekende oorsprong die ik wilde verkennen. Later kwamen daarbij de zoektocht naar de ware aard, oorzaak en reden van ons bestaan en onze strijd tegen de systemen die we zelf hebben geschapen. Ook kregen vragen over de oorsprong en toekomst van de mens een steeds grotere rol in het boek, en vragen over het vinden van het ultieme geluk: de verbondenheid van de stam, of juist het solitaire roofdierbestaan? Al deze thema’s heb ik proberen samen te smeden tot een intrigerende filosofische thriller.
Wat voor soort boek is het Bouwplan?
Mijn verhaal laat vanuit verschillende perspectieven het rusteloze en dwangmatige speuren zien van de hoofdpersonen naar een in versteende fragmenten versteende levensvorm van onbekende oorsprong: het Bouwplan. Een van de eerste lezers beschrijft in mijn ogen goed wat voor soort boek het is. Het Bouwplan is een duizelingwekkende roadtrip door bewustzijn en kosmos van Ralen, de hoofdpersoon. In de valse schijnwereld op zoek naar waarachtigheid, vrijheid en geluk. Een wereld, waarbij de Soma wereld van Huxley verbleekt als gezellig theekransje. Hallucinerend, zonder mescaline of alcohol, als Under the Volcano van Malcolm Lowry. Maar met een soort orgastisch mysticisme en de hang naar bruut geweld. Een intelligente hedendaagse Easy Rider. A must read voor iedereen die genoeg heeft van het psychobabble en micro-geneuzel van de meeste romans.
Ik probeer de lezer mee te nemen in een intrigerende zoektocht naar en nietsontziende strijd met een vreemde, gefossiliseerde levensvorm die zijn duistere krachten nog niet is verloren. Deze zoektocht en strijd geeft de hoofdpersonen van het boek, de Reizigers, een groots en meeslepend leven, waarin ze heen en weer worden geslingerd tussen hoop en vrees, liefde en haat, vriendschap en vervreemding, overwinning en dood.
Metafoor voor technologische en maatschappelijke ontwikkelingen
Je zou het Bouwplan kunnen zien als metafoor voor de huidige technologische en maatschappelijke ontwikkelingen, die ons steeds verder doen vervreemden van onze oorspronkelijke aard en manier van leven, ontwikkelingen die de natuur, en onze natuur, steeds verder afbreken, maar toch door niemand te stoppen zijn, integendeel, ze zijn onweerstaanbaar.
Wat is het Bouwplan?
Lang geleden was er een intelligente levensvorm, de oorspronkelijke bouwers, met een ondraaglijk verlangen om op jacht te gaan naar vreemde bronnen van leven in naburige sterrenstelsels, om zich te meten met andere bouwplannen van bestaan. De afstanden naar de sterren bleken echter zo groot, dat ze met geen mogelijkheid binnen de tijdspanne van een natuurlijk leven kon worden overbrugd. Het leek erop dat hun geboortewereld door een verboden leegte werd omringd. Alsof verschillende bronnen van leven niet met elkaar in aanraking mochten komen. Door dit interstellaire reisverbod werd het verlangen om de interstellaire leegte te overbruggen alleen maar sterker. De oorspronkelijke bouwers begonnen zich in de loop der generaties te veranderen van organisme van vlees en bloed in denkende machines van staal en silicium. Als levende invasiemachines verlieten ze hun wereld en reisden duizenden jaren lang in diepe eenzaamheid door de verboden leegte, vergaten hun oorsprong en geschiedenis, bestonden slechts nog om zich te meten met natuurlijke levensvormen en concurrerende interstellair reizende oorlogsmachines. Het Bouwplan is een levende invasiemachine van de oorspronkelijke bouwers die na een bijna onmogelijk lange reis een wereld van de mens heeft gevonden. Tijdens de reis door de verboden leegte is echter iets misgegaan, er is een vreemde indringen in het Bouwplan binnengedrongen waardoor het in zes zones en 3600 fragmenten is uiteengevallen. In plaats van de wereld van de mens te veroveren, is het Bouwplan op de continenten ingeslagen als een regen van versteende eieren die niet meer op eigen kracht kunnen kiemen. De fragmenten liggen sindsdien diep in de aardlagen begraven. Hoewel de indringer voorkomt dat de fragmenten zich zelfstandig kunnen herenigen, kan het Bouwplan niet worden vernietigd en leeft het nog steeds, in een gecodeerde, slapende toestand. Wanneer de fragmenten worden aangeboord en in contact komen met mensen, dieren en machines, beginnen ze hun vreemde, vijandelijke levenskracht weer uit te oefenen, in een wanhopige poging om de indringer te verdrijven en weer één te worden.
De Reizigers: speurders naar het Bouwplan
Mensen die op zoek zijn naar fragmenten van het Bouwplan worden Reizigers genoemd. Geen van de Reizigers weet waar het Bouwplan vandaan komt, waarom het juist op hun wereld is gestrand, en wat het heeft doen splijten in zes zones en versplinteren in duizenden ingekapselde fragmenten. Maar iedere Reiziger die ooit met het Bouwplan in aanraking komt, is tot het eind van zijn dagen bevangen door een redeloze speurdrang naar het Bouwplan, en een ondraaglijk verlangen om alle fragmenten te herenigen. Eeuwen geleden heeft de eerste vinder het eerste fragment van het Bouwplan gevonden, een versteend zwart ei ter grootte van een mensenschedel, op kilometers diepte, in de aardlagen onder de fundamenten van de tunnels die alle continenten en oceanen ondergraven. Sinds zijn vondst is de eerste vinder a-sterfelijk en wordt hij gedreven door een ondraaglijk verlangen om alle fragmenten op te sporen en te herenigen, zonder dat hij kan benoemen waartoe dit zal leiden.
De zes zones van het Bouwplan
Het Bouwplan is gekliefd in zes zones die ieder toegang geven tot een afgesloten rijk van vreemde kennis, kracht en macht.
Met de eerste zone bouwen vinders de meest symmetrische en sterkste steden.
Zone twee legt bepantseringen aan en boort tunnels door de hardste aardlagen.
Zone drie kweekt wapens en strijdwezens op en brengt bloeddorstige legermachten op de been.
De vierde zone maakt onvermoeibaar, stookt het metabolisme op en beschermd tegen ziekten en aftakeling.
Zone vijf vergroot het bewustzijn en verscherpt de zintuigen van alles en iedereen die ermee wordt verbonden.
Zone zes is de meest gevaarlijke en geeft toegang tot ongeremde groei en vermenigvuldiging.
Een Reiziger over de zes zones van het Bouwplan
'Wij zijn dragers van Vinders erfenis. Al moeten wij ervoor sterven, onze kinderen zullen de archieven erven. Niets is verheven boven het Woord van de Eerste Vinder, door het Weerwoord versneden en gesmoord. Op de dag dat de Gezant met het oordeel uit de verboden leegte terugkeert, gaan de archieven open en zullen de zwarte stammen vallen. Steeds dieper dringen we door in het onbekende. Dat geeft ons kracht en wijsheid. Iedere zone is harder, vreemder, dreigender. De eerste is wit en groot, bouwt de fundamenten. Het geeft structuur, kracht en snelheid. Iedere zone wordt killer, naakter, dieper. De tweede is bruin en hard, beschermt ons tegen de elementen, pantsert onze wanden, verzwaart onze randen, boort gangen naar de vijand, werpt een wal op voor de gapende leegte. Iedere zone drijft ons verder voorbij het menszijn. De derde is geel en scherp, wapent ons tegen andere bouwplannen, werpt ons in levende zeeën waarin we niet kunnen zwemmen. Iedere zone is gevaarlijker, leger, eenzamer. De vierde is rood en warm, stookt ons op, doet het verlangen ontvlammen. Iedere zone stroopt ons verder over de rand van de dood. De vijfde is blauw en doortastend, wil alles weten en doorgronden, verbindt lichaam met geest, hoort en ziet in het verre, legt ons bloot. Iedere zone drukt ons dieper in het vreemde, mengt ons met onbekende kiemen. De zesde is opgerold binnen het kleinste zwart, doet ons vervreemden, ontsporen, versplinteren en weer samenkomen.'
De zes speurmachten
Zoals er zes verschillende zones in het Bouwplan bestaan, zo zijn er ook zes archetypen Reizigers, die ieder een eigen speurmacht vormen. Bouwmeesters zoeken naar de fundamenten van de eerste zone. Geologen en ingenieurs boren naar zone twee. Jagers en krijgsheren strijden voor zone drie. Boeren en artsen putten hun kweekkennis, heelkunde en levensverlenging uit zone vier. Wetenschappers speuren naar de verbindingen van de vijfde zone en onderzoeken de verboden leegte. Technocraten en heersers wagen zich in de dodelijke duisternis van zone zes.
A-sterfelijkheid en ontheemding
Door hun contact met het Bouwplan worden Reizigers a-sterfelijk. Ze stoppen met verouderen en als ze niet door oorlog, honger of een ongeluk worden geveld, leven ze onnatuurlijk lang. Dit heeft gevolgen voor hun geheugen. Na eeuwen leven, raakt hun geheugen vol en worden oude herinneringen overschreven door nieuwe herinneringen, met als gevolg dat de Reizigers hun jeugd en hun leven van voor het Bouwplan vergeten, hun wortels verliezen, ontheemden en vervreemden. Reizigers raken zichzelf steeds meer kwijt, zijn door hun dwangmatige speuren naar het Bouwplan steeds dieper verwikkeld in onderlinge strijd, dwalen door eindeloze tunnelstelsels, op zoek naar de laatste fragmenten van het Bouwplan, en de archieven waar hun vijanden hun opgespoorde fragmenten hebben verborgen, vinden steeds moeilijker de kracht om af en toe naar de buitenwereld uit te breken, om te kunnen genieten van licht, lucht en leven, steeds minder vaak zoeken ze vriendschap en liefde van anderen.
Ralen, de hoofdpersoon
Eeuwen geleden heeft de a-sterfelijke Ralen het eerste fragment van het Bouwplan ontdekt. Door zijn onnatuurlijk lange levensduur is Ralen vergeten dat hij de legendarische eerste vinder is. Later in het verhaal komt Ralen dit weer te weten, wanneer hij archieven leest waarin Reizigers hun oudste herinneringen hebben vastgelegd. Ooit is Ralen van een andere wereld hierheen gekomen, maar ook dat is een zwart gat in zijn geheugen. Gedurende zijn speurtochten over en onder alle continenten en oceanen naar het Bouwplan, keren af en toe beelden terug van deze bitter eenzame reis door de verboden leegte, die hem eraan herinneren dat er een onbekende vijand van denverre onderweg is naar deze wereld. Dit zijn zeldzame momenten waarin Ralen helder ziet waarom het Bouwplan ten koste van alles moet worden herenigd. Het is het enige wapen dat kan voorkomen dat de mens definitief uitsterft. Samen met Casten, zijn enige betrouwbare bondgenoot, probeert Ralen de onderling strijdende speurmachten samen te smeden tot een eensgezinde stam van Reizigers om de fragmenten van het Bouwplan tijdig te kunnen herenigen. Ralens karakter werkt hierin niet mee. Van nature is hij een rusteloze solitaire jager, die zich het liefst terugtrekt in de oerwouden. Maar steeds als hij aan dat verlangen toegeeft, krijgt de lokroep van het Bouwplan hem weer te pakken en keert hij terug naar de eindeloze tunnelstelsels, op zoek naar de laatste nog niet opgespoorde fragmenten en de ondergrondse archieven waarin de opgegraven fragmenten liggen verborgen.
De belangrijkste Reizigers
Bilder, bouwmeester van zone één, de zone van het funderen en bouwen, beheerder van het archief onder de eerste stad.
Auger, boormeester van zone twee, de zone van het bepantseren en doorboren, beheerder van het archief onder de tweede stad.
Boger, krijgsheer van zone drie, de zone van jacht en oorlog, aanvoerder van de sterkste speurlegers, schrijver van het Weerwoord, de antithese van het Woord van Richter.
Casten, heelmeester van zone vier, de zone van weerbaarheid, metabolisme en herstel.
Ralen, verkenner van zone vijf, de zone van verbindingen, waarneming en informatie, ontdekker van het Bouwplan, de eerste vinder.
Richter, heerser van zone zes, de verboden zone, de zone van leven en dood, ooit de grote vereniger van de zes speurmachten en beheerder van het centrale archief, schrijver van het Woord dat een stabiele wereldmaatschappij had moeten stichten, maar hierin gedwarsboomd door het Weerwoord van Boger.
Botsende visies en eeuwige speuroorlogen
In de loop der eeuwen ontwikkelen Reizigers verschillende theorieën en filosofieën over de aard, oorsprong en betekenis van het Bouwplan. Ook zijn de meningen verdeeld over wat de relatie is (of zou moeten zijn) tussen Mens en Bouwplan en wat er zal of moet gebeuren wanneer alle fragmenten zijn verenigd en de zes zones versmelten. Speurleiders leggen hun tegenstrijdige visies als waarheid op aan hun legermachten. De botsingen tussen hun Woorden en Weerwoorden voeren de beschaving naar de rand van de afgrond en ontvolken de ooit dichtbevolkte continenten en eilanden. In de wereldwijde speuroorlogen worden alle beschikbare wapens en middelen ingezet, ook de derivaten van het Bouwplan zelf.
Hypotheses over de aard, oorsprong en betekenis van het Bouwplan
Bilder van zone één ziet het Bouwplan als een vorm van antileven, een vernietigingsplan. Volgens hem is het Bouwplan door ons verre voorouders doelbewust gekliefd in zes zones die nooit meer met elkaar in aanraking mogen komen. De honderden of duizenden fragmenten, niemand weet precies hoeveel, zijn ingemetseld in de fundamenten van hermetisch afgesloten archieven, diep onder de verboden grens. Dat moet eeuwig zo blijven. De geringste kennis over de aard van het Bouwplan is even dodelijk als fysiek contact met de fragmenten. Het breekt je oorspronkelijkheid af. Het doet je stoppen met delen. Het legt je vrije wil vast. Het maakt je geest vals. En dan is het wachten op de fatale tweestrijd.
De vrouwelijk Reiziger Arch van zone één zegt over het Bouwplan: ‘Jullie mannen speuren, strijden en sterven voor het Bouwplan, juist omdat jullie niet weten wat het is. Ondraaglijk verlangen naar het onbekende is wat jullie voortdrijft, tot over de rand van de afgrond. Jullie moeten en zullen het onkenbare Bouwplan doorgronden, al wordt het ons aller dood.’
Auger van zone twee ziet het als een boorgat door de onoverbrugbare leegte die de wereld aan alle kanten omringt, een toegang naar een duurzamere vorm van bestaan.
Boger van zone drie weet zeker dat het Bouwplan een oorlogsmachine is. Dat de machine is vastgelopen en uiteengevallen, is het werk is van een vreemde indringer, mogelijk om de mens te beschermen. Boger gelooft in individuele weerbaarheid en terugkeer naar de oorspronkelijke staat van de mens, die van jagende stammen in de oerwouden. Hij wil de kracht het Bouwplan aanwenden om een verdedigingslinie rond de wereld aan te leggen om de mens te beschermen tegen de komst van een vijand die niet is verzwakt door een onbekende bondgenoot.
Casten van zone vier beschouwt het Bouwplan als een hulpplan van vergeten voorouders uit denverre.
Ralen van zone vijf worstelt zijn leven lang met de vraag wat het Bouwplan is, en wat hij ermee aan moet. Aanvankelijk denkt hij dat het een verkenner is van een verre wereld, op zoek naar andere bronnen van leven. Maar door alle dood en verderf die het Bouwplan zaait, begint hij hieraan te twijfelen. Eigenlijk wil Ralen niets liever dan zorgeloos leven als solitaire jager in de oerwouden. Hij probeert aan de invloed van zone vijf te ontsnappen, maar keer op keer wordt hij weer gegrepen door de roep ervan.
Richter van zone zes ziet het Bouwplan als een te vroeg uitgezonden invasiemacht van een vijand uit denverre die door kinderziektes heeft gefaald. Hij gelooft in de eeuwige vooruitgang van een technocratische staat en wil het Bouwplan herenigen om een gewapende speurmacht naar denverre te sturen, om de onbekende bouwer van het Bouwplan op te sporen en te vernietigen of in de armen te sluiten, afhankelijk of het een vriend of vijand is.
Welke rol speelde mijn achtergrond als bioloog en paleontoloog bij het schrijven van Het Bouwplan?
Dit heeft een zeer grote rol gespeeld, vooral in de keuze van de thema’s (het doel van het leven, ontmoetingen met vreemde levensvormen, de toekomst van de mens, het zoeken naar de ervaring van het oorspronkelijke menselijke leven) en de beschrijvingen van aard, uiterlijk en ‘werking’ van mensen, dieren en andere (onbekende) wezens. Paleontologie is de studie naar de biologische geschiedenis van leven op aarde, de evolutie. De diepe, duistere oorsprong van de mens en het andere het leven op aarde is even intrigerend als de verre, duistere toekomst en het totale onbekende dat zich uitstrekt achter de gapende, tot nu toe onoverbrugbare leegte die ons aan alle kanten ontsluit. Het gaat allemaal over het onmetelijk grote en veelomvattende wonder van het bestaan. Ook Het Bouwplan zelf kun je zien als de blauwdruk van een levensvorm uit een andere bron van bestaan. Het Bouwplan is het Leven. Het gevecht tegen het niet-leven. Zowel letterlijk als figuurlijk, op vele niveaus.
Wat is de boodschap die ik met het Bouwplan wil uitdragen?
Als enige soort in de geschiedenis van het leven op Aarde hebben wij van de natuur de kans gekregen om te ontsnappen aan de genetisch vastgelegde gedragspatronen. Als enige soort kunnen wij een vorm van vrijheid in ons voelen, denken en handelen verwerven. ls enige soort hebben wij de mogelijkheid om niet alleen aan onze eigen fysische, chemische en biologische programmering te ontsnappen, ook hebben wij het vermogen om te ontsnappen aan de artificiële programmering van deze wereld, en zelfs het vermogen om fysiek te ontsnappen aan deze planeet. Wij krijgen de kans om verre werelden te veroveren, om eeuwig op ontdekkingsreis door het universum te zwerven. Maar in plaats hiervan zijn we teruggekeerd naar het kleingeestige, het dwangmatige. We zijn allemaal verslaafd geraakt aan ons zelfgemaakte spel van vermaken en vermaakt worden. We hebben onszelf vermaakt tot slaven van onze zelfbedachte regeltjes en zelfgemaakte speeltjes. Alles hebben we even klein en dwangmatig gemaakt, terwijl we zo groot en vrij kunnen zijn.
In plaats van ons op het grote onbekende in de verte te richten dat ons aan alle kanten omringt, keert de mensheid zich massaal naar binnen in het kleine nabije. Meer dan ooit leven we voor het kleingeestige, kortstondige, virtuele. Onze collectieve fictieve en virtuele realiteit blijft exponentieel groeien en de objectieve realiteit staat steeds verder weg. Massaal raken we verslaafd aan het consumeren van virtueel vermaak, gemak en genot dat op maat wordt gemaakt voor het bevredigen van onze geesten die steeds kleiner en verwender worden en onze lijven die steeds groter, veeleisender en vraatzuchtiger worden.
Vrijwel iedere moderne filosofie gaat ervan uit dat we leven op een eindige wereld. Deze assumptie maakt de toekomst uitzichtloos. Dan moet je er samen uitkomen op een te kleine wereld met te veel mensen die allemaal te veel grondstoffen en levensruimte innemen en steeds ouder en veeleisender worden. Dat lukt slechts met onderdrukking van soortgenoten en uitroeien van concurrerende soorten. Veel filosofieën zijn eigenlijk denk- en regelsystemen van onderdrukking en vernietiging. Vernietiging van de ene soort door de andere soort, onderdrukking van de ene mens door de andere mens, maar vooral onderdrukking en vernietiging van onze oorspronkelijke aard en werkelijkheid, van onze natuurlijke potentie om alle mogelijkheden van het leven te benutten. Onderdrukking van ons streven naar het ware geluk en naar onze ware bestemming.
Wat als we de beperkingen die we onszelf opleggen, al die regels en wetten en conditioneringen die ons denken vastleggen, overboord gooien? Wat als we alles op alles zetten om onze wereld oneindig te maken? We gedragen ons alsof we op een eiland zitten in een onbevaarbare oceaan. Maar dat is niet zo. Onze wereld is een onderdeel van een grotere wereld, een oneindige wereld waarin reizen mogelijk is, een oneindige wereld waarin een oneindig bestaan mogelijk is. Wij kunnen de oneindige wereld veroveren. Het is onze bestemming, die van jou en van mij. Een natuurlijke plicht volgens de universele wetten van het leven. Wij samen moeten alles op alles zetten om eeuwig te kunnen blijven bestaan. Om het universum te veroveren. Om als eerste levensvorm van onze wereld naar andere werelden over te steken. We moeten op zoek naar andere bronnen van leven. Dat is de ontstaansreden en bestaansreden van de beschaafde mens. Het doel van zelfbewust leven is om de eeuwigheid te bereiken. Het veranderen van het opgelegde tijdelijke bestaan in een eeuwig zijn, dat is aan ons om te volbrengen. Het vinden van en verworden tot de sterkste vorm van bestaan. En zo het oneindige universum verkennen en veroveren, tot het eind der tijden.
De mensheid lijkt eindelijk bijna verenigd te zijn tot één vredelievende wereldmaatschappij. Gedreven door één belofte: eeuwige industriële, technologische en economische groei en eeuwige wetenschappelijke en medische vooruitgang. Maar deze belofte is fictief. De leegte die we voelen, en die ons steeds dieper doet vluchten in onze virtuele binnenwereld, is het ontbreken van een groots en meeslepend levensdoel in de objectieve buitenwereld. We zijn de objectieve zin van het leven en de objectieve betekenis van het bestaan verloren en vergeten. We moeten ophouden met alleen maar met onszelf bezig te zijn. Ophouden met het vermaken, verwennen en verslaven van onszelf. We moeten ons gaan wapenen tegen onbekende concurrenten afkomstig van andere werelden. We moeten op ontdekkingsreis naar die andere werelden, om invasies van hun kant voor te zijn.
Lees verder op mijn site
