Als de Joodse Gertrude van Tijn in 1941 in het neutrale Lissabon aankomt, vertelt ze het bijna onwaarschijnlijke verhaal van haar onderhandelingen in opdracht van de Duitse bezetter over een grootschalig vertrek van Joden naar geallieerd of neutraal gebied. Van Tijns missie heeft weinig kans van slagen want Amerika en Engeland laten geen vluchtelingen toe. Gertrude vertrekt weer en gaat werken bij de Joodse Raad, waar zij zich bezighoudt met de emigratie van en de hulp aan Joden - ze weet dat hun leven in een concentratiekamp zal eindigen. Zelf wordt ze ook naar een concentratiekamp gedeporteerd, maar komt dankzij een zeldzame uitwisseling van gevangenen in 1944 in Palestina terecht. Het verslag dat ze daar over haar ervaringen schrijft, maakt veel discussie los over Joodse collaboratie en over Joods verzet tegen de massavernietiging. Wassersteins boek werpt een bijzonder licht op de soms onmenselijke dilemma's bij het maken van persoonlijke en collectieve keuzes tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Door de serie de Joodse Raad die voorjaar 2024 op NPO was ging ik dit boek lezen. Het is een prachtig boek waarin de omgang met joden voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog en tijdens die oorlog goed beschreven wordt. En de rol van Gertrude van Tijn bij de pogingen om joden te laten emigreren, aanvankelijk zelfs met toestemming van de Duitsers. En dat allerlei landen hun grenzen gesloten hielden, zelfs in die tijd. Een verbijsterend goed boek.