Ongeacht de complexiteit van de debatten die in de media, in de politiek en in de academische wereld vorm kregen na de aanslagen van 9/11, de moord op Theo Van Gogh of de aanslagen in Madrid, één zaak is duidelijk geworden: de islam staat in het middelpunt van de belangstelling. Soms wordt de islam gezien als de nieuwe vijand bij uitstek in een nakende botsing der beschavingen, soms wordt het gezien als onverenigbaar met de democratie en dus als een obstakel voor de integratie. Dit boek gaat in tegen de idee van een botsing der beschavingen. De conflicten, het geweld en de spanningen waar de islam deel van uitmaakt verwijzen naar algemene processen van globalisering die de aard van de politiek veranderen waardoor de geschiedenis van een "wij en een zij" niet los van elkaar kan geschreven worden - als dat ooit al het geval zou geweest zijn. De islam is met andere woorden niet de centrale actor in dit essay. Het is eerder een onderdeel van de ruimere processen van globalisering. De islam stuurt deze processen helemaal niet maar is er afhankelijk van. De islam is in volle verandering, zowel in Caïro, Jakarta of Antwerpen, maar dit betekent niet dat we geen inspanning moeten leveren om de vele verschillende stromingen en tendensen van elkaar te onderscheiden. 9/11 en de cartoonrel van begin 2006 mogen dan wel elementen van gelijkenis vertonen als onderdeel van de globalisering van de islam; toch zijn ze niet zomaar samen te vatten als twee manifestaties van een 'islam in opmars'. Dit boek wil dan ook de veelvuldige hedendaagse complexiteit en diversiteit van de islam analyseren en duiden door het fenomeen historisch te situeren. De evoluties en veranderingen binnen de politieke islam of het islamisme worden historisch en maatschappelijk belicht om de hedendaagse problemen, conflicten en manifestaties van de islam beter te kunnen inschatten.
