Seks !... in de negentiende eeuw

Het seksuele leven van vroegere eeuwen is doorgaans met sluiers omhangen. Dit geldt wel in het bijzonder voor de als Victoriaans te boek staande negentiende eeuw. De negentiende-eeuwers heten kuis en preuts, maar wie even nadenkt, gelooft niet dat dergelijke reputaties van tijdperken heel veel betekenen. In alle eeuwen zijn er fatsoensrakkers en libertijnen en welke moraal er ook gepreekt wordt als de officiële, gedreven door de vleselijke lusten doet men toch waar men zin in heeft.
Seks!... in de negentiende eeuw besteedt aandacht aan de meer donkere kanten van de negentiende en de vroege twintigste eeuw. Terzijde van de officiële stukken laat Nop Maas met een bonte verzameling aan documenten en afbeeldingen zien wat er op dit terrein te koop was. De bijbelse 'zaadverderving' was in de vorm van geslachtsziekten, bordeelbezoek en iets te concrete kinderliefde ook toen aan de orde van de dag, terwijl masturbatie uiteraard regelrecht naar het graf leidde.
Daar waar de sluiers worden opgelicht, betrappen we misschien iets van het werkelijke leven van de negentiende-eeuwers en komen we in aanraking met hun normen en waarden. We ontmoeten curiositeiten, hofschandalen, celibaat schendende priesters, inconsequenties - en zaken die op onze lachspieren werken. Seksuele lust en afwijkingen zijn van alle tijden, maar zoiets als pornografische zinnenprikkeling veroudert sneller dan we denken.