Raoul Bauer zet zich in Tussen rampspoed en vernieuwing met kracht af tegen de vulgariserende voorstelling die de 14e en 15e eeuw devalueert tot een 'passage van een duistere, aftandse periode vol dogmatisch denken' naar een nieuwe wereld. Hij wil aantonen dat ondanks alle rampspoed die de eeuwen tekenen, de krachtlijnen van onze hedendaagse cultuur geformuleerd worden: de moderne, nationale staat, de mens als individueel persoon, de autonomie van het denken tegenover de theologie.
