Volop fantasie, spektakel en verwarring

De bronzen stad, het eerste deel van de in duizend-en-één-nacht sfeer geschreven 'Daêvabad'-trilogie, is een debuut. Schrijfster S.A. Chakraborty (1985) geeft er evengoed haar visitekaartje als bijzonder temperamentvolle fantasyauteur mee af. Wat een verbeelding, wat een avontuur, wat een spektakel! Geen wonder dat deze serie al goed viel bij talloze lezers, juryleden van boekprijzen en makers van tv-series. Toch wil het geval dat de auteur dit wild galopperende verhaalpaard niet altijd onder controle heeft. Onduidelijkheid en halfwassen verhaalelementen zijn het gevolg. Desondanks zou het misplaatst zijn deze evident getalenteerde auteur en haar weelderige serie links te laten liggen.

Shannon Ali Chakraborty is een als katholiek geboren Amerikaanse die zich in haar tienerjaren heeft bekeerd tot de Islam en haar huidige achternaam kreeg door haar huwelijk. Ze wilde historica worden met het Midden-Oosten als specialisatie, maar door de financiële crisis van 2008 moest ze genoegen nemen met een andere baan. Zo kreeg ze echter wel tijd om fanfictie te schijven, wat resulteerde in De bronzen stad. De grotendeels vlotte maar qua zinsvorming niet altijd optimale Nederlandse vertaling is verzorgd door De Vertaalzusjes.

Het verhaal kent twee hoofdpersonen. De eerste is Nahri, een twintigjarige apothekersassistente en oplichtster uit het Caïro van eind 18de eeuw, die niet weet waar ze eigenlijk vandaan komt. Ze bezit helende krachten en kan iedere taal die bestaat meteen begrijpen, maar gelooft evengoed niet in het bestaan van magie. Dat verandert als ze per ongeluk de eeuwenoude djinn Dara oproept. Hij denkt dat Nahri een mens-djinn halbloed is, een zogeheten shafit, uit de verborgen djinnstad Daêvabad. Als ze vervolgens samen op weg gaan naar die stad raken ze verzeild in een kleurrijke draaikolk van gebeurtenissen en mythische wezens.

De tweede hoofdpersoon is prins Alizayd (Ali) Qahtani, de jongste zoon van de koning van Daêvabad. Op zijn zestiende is hij al een volleerd krijger en zit hij tot aan zijn nek in de politieke toestanden. De djinns zijn namelijk ooit opgedeeld in zes verschillende stammen, met de expliciete bedoeling hen onderling te verdelen, wat gezien het onderlinge venijn goed is gelukt. Verder wordt de stad bevolkt door grote groepen shafits die door de volbloeden worden onderdrukt en een opstand nabij zijn. Binnen deze spanningen heeft de gewetensvolle Ali een gevaarlijke sympathie opgevat voor de shafits en is hij betrokken geraakt bij een geheime verzetsorganisatie. Ontmaskering dreigt, waardoor hij steeds meer klem komt te zitten tussen twee vuren.

Aanvankelijk is het vertellerstandpunt van Nahri een stuk leuker om te lezen dan dat van Ali. Nahri beleeft spetterende avonturen, zit vol humor en neigt sterk naar de licht foute maar o zo charmante hoofdpersoon uit een schelmenroman. Ali daarentegen is nogal serieus en bedaagd en zijn gezichtspunt zit vol politiek, thematiek en uitleg. En dat terwijl djinns normaalgesproken de heetgebakerde vuurwezens zijn. Gelukkig trekt het verschil in de tweede helft van het boek flink bij en blijkt Ali’s ware aard uiteindelijk een grote verrassing.

Problematisch is daarmee vooral dat Chakraborty wat al te vaak genoegen neemt met een halfslachtige uitwerking van verhaalelementen. Het gedrag van de djinns wijkt bijvoorbeeld teleurstellend weinig af van menselijk gedrag en de verschillen blijven grotendeels lichamelijk, al zijn ze doorgaans wel leuk gevonden. Ook het toch bijzondere feit dat Daêvabad een islamitische stad is, krijgt vooral vorm in uiterlijkheden zoals schallende muezzins, hoofdkapjes en gebedsrichtingen.

Ondertussen ontpoppen de meeste mythische wezens zich als ofwel een monster ofwel een goedzak en blijven de motieven van personages regelmatig in de Daêvastaanse mist hangen. Tevens is het nogal eens de vraag hoe personen zich van A naar B hebben verplaatst en is de mix van verzonnen en bestaande geografie warrig.

De medaille van De bronzen stad heeft behalve een slecht gepoetste echter ook een stralende kant en die laatste overheerst moeiteloos. Chakraborty brengt haar lezers zoveel opwindend en spannend leesplezier dat ze hen alle reden geeft om halsreikend uit te zien naar het vervolg.