Geïllustreerde oppervlakkigheid

Voor mijn pensionering kreeg ik dit boek, tweemaal maar liefst. Eén ervan kreeg ik van een oud-leerling, hij heeft een lief en ontroerend gedichtje op het voorblad geschreven - ik bewaar dat exemplaar.

Het boek is een verzameling uitspraken, gelardeerd met leuke tekeningen. De tekeningen zijn schetsmatig, knap gemaakt, ik vind het leuk om door te bladeren.

De uitspraken en heel korte dialoogjes zijn opgemaakt in een dik getekend lettertype - speels en met associaties met oosterse kalligrafie. Zoals iedereen weet is het verre Oosten de bron van onvoorstelbare wijsheid en als je dus zulke lettertypes gebruikt, is het bijna onontkoombaar dat het een wijs boek is.

Is het wijs? Ik twijfel. Zeker, de spreuken zijn liefdevol, vriendelijk, bemoedigend, gericht op begrip en acceptatie van zowel jezelf als anderen. En liefdevol, vriendelijk, enzovoorts is belangrijk, we kunnen er op deze wereld veel meer van gebruiken. Het is een fijn boekje om op je salontafel te hebben, zodat als je het even lastig hebt je het boek kunt oppakken en lezen dat je jezelf mag accepteren en dat jezelf liefhebben het beste is dat je voor jezelf kunt doen.

Is het daarmee wijs? Ik twijfel. De oppervlakkigheid voelt puberaal aan (ik weet eigenlijk wel zeker dat ik het als puber prachtig zou hebben gevonden - een beetje zwelgen in mijn zorgen en tegelijk bevestigd worden). Simplisme is natuurlijk onontkoombaar als je de tekst moet beperken tot één of twee zinnetjes per pagina, maar de keuze van dit boek om vrijwel alle situaties van het leven te vatten in consequent doorgevoerde one-liners geeft mij het gevoel dat er iets anders aan de hand is.

Misschien is het inlegkunde, misschien ook een kleine frustratie van mezelf - vergeef mij dat. Ik lees momenteel ook in 'Borderline Times' van Dirk de Wachter (zéér aanbevolen!) en het zou kunnen dat ik daardoor wat overgevoelig ben. Maar toch: proef ik hier de onmacht om complexe situaties ook echt complex te laten zijn? Zie ik onwil om te erkennen dat soms een situatie echt niet met een bemoediging is op te lossen? Voel ik gebrek aan tijd/ inzet om naast een lijdend mens te gaan zitten en een tijdje te zwijgen? Lees ik een arrogant vertrouwen in de maakbaarheid van je leven, geloof in de bereikbaarheid van geluk als je maar de goede ideetjes hebt? Mis ik doorworsteling van problemen, het gevecht tegen zinloosheid en de uitputtende en soms deprimerende zoektocht die hoort bij zingeving? Waar is de erkenning dat je soms ondanks alle zoektochten géén antwoorden krijgt, waar is de kennis van de fundamentele eenzaamheid van elk mens en de principiële onrechtvaardigheid van het leven?

Misschien is dit boek wel een symptoom van onze tijd zoals De Wachter die beschrijft: alles moet snel, problemen moeten instant oplosbaar zijn, frustratie moet direct worden gecompenseerd, je hebt recht op alles, geluk ligt binnen handbereik. En als je één van die dingen niet bereikt, dan is dat je eigen schuld. Pak dan je boekje, een gepaste eenzinswijsheidsspreuk bij een toffe tekening lost het voor je op.

Ik twijfel dus. Ik wens (natuurlijk) iedereen vriendelijkheid, bemoediging, (zelf-)acceptatie, gezondheid, tevredenheid en alles wat een goed gevoel geeft. Laat dit boekje een momentje dat lekkere gevoel opwekken in de puber in ieder van ons - daar is niks mis mee. Het is een borreltje voor de geest: even lekker, even iets minder gevoelig, even verdoving, even ervaren dat het makkelijk is. En misschien een vleugje inspiratie voor wat er komt.

Daarna moeten we toch echt weer even dieper denken. Sorry, het leven is nu eenmaal niet makkelijk. Ook niet met een leuk boekje op de salontafel.