Wandelingen met Tijs

In 1962 krijgt Philips een Amerikaanse stukje gebakken zand in handen: een chip. Nu maken ze zelf ook chips, maar déze chip is volledig machinaal gemaakt. In 1967 produceren ze het prototype van de beste chip-makende machine van die tijd. Ze krijgen de machine echter niet productierijp, en de niet-renderende chipmachinemakers worden uiteindelijk in 1984 in een joint venture gestopt: ASML.

Hiermee is de titel van het aardige boek ‘Slim Zand’ van Tijs van de Boomen verklaard. Het is echter niet zo slim om te denken dat dit boek over de ASML-organisatie gaat, over productieprocessen en innovatie. Nee, dit boek gaat over iets heel anders: over Veldhoven, waar veel van de 11000 werknemer van ASML wonen. Hoe is Veldhoven beïnvloed door de komst van de multinational, die heel veel internationale medewerkers (ex-pats mogen we ze niet noemen) aantrekt?

Om hierachter te komen wandelt de auteur in een spiraal rond en in Veldhoven en praat met zo’n beetje iedereen die hij tegenkomt. Niet alleen met die ex-pats, pardon, internationale medewerkers, maar voornamelijk met de ‘autochtone’ bewoners. Hij bezoekt kroegen, scholen, sportverenigingen, en verdiept zich in de historie van de 4 oorspronkelijke kerkdorpen. Dat levert interessante bespiegelingen op, maar ook straalt dit boek rust uit. De wandelingen zijn traag, de beschrijvingen uitgebreid, het leest als een roman. Het deed me denken aan ‘Reizen zonder John’ van Geert Mak, waarin deze een tocht van John Steinbeck (Travels with Charley) overdoet: ook uitgebreide beschrijvingen van de hedendaagse en historische Verenigde Staten. Het is mooi hoe Veldhoven zo tot leven wordt gebracht. Ik kende de stad alleen van de Koningshof, een conferentiecentrum waar ik heel wat cursussen gevolgd heb, en natuurlijk komt ook deze plek in het boek voor. Het blijkt vroeger een klooster geweest te zijn, interessant.

Is Veldhoven door alle ex-p… sorry, internationale medewerkers een ‘global village’ geworden, zoals Silicon Valley? Die indruk krijg ik niet, het blijft rustiek, bijna kneuterig overkomen. Een scherp contrast met hoe je je ASML voorstelt, en ook hoe de auteur de gebouwen van ASML beschrijft. Twee werelden die samenkomen, en toch weer niet. De internationale medewerkers doen hun uiterste best te integreren, terwijl de nieuwbouw van ASML wat minder subtiel met de bestaande omgeving omgaat.

Is dit dan wel een managementboek? Nou, als je als manager geïnteresseerd bent in hoe jouw bedrijf en jouw mensen de omgeving beïnvloeden, ten goede of misschien wat minder ten goede, dan moet je dit boek zeker lezen.

Vind je dat niet zo belangrijk? In dat geval nodigen de mooie sfeertekeningen uit tot een wandeling, niet in het minst omdat er gedetailleerde plattegronden zijn toegevoegd en je zo makkelijk de beschreven kerken en kroegen kunt vinden. En de ASML panden, maar daar zul je geen plattegrond voor nodig hebben. Ga lekker ‘Wandelen zonder Tijs’.