Terug naar de Biblebelt

Hoewel ik nog nooit eerder een boek van Yvonne Kroonenberg had gelezen, sprak deze nieuwe roman van haar mij meteen aan. Al sinds jaar en dag verbaas ik mij er over hoe de meeste Amerikanen God lijken te hebben geclaimd als hun persoonlijke bezit. Gods own country. Zelf heb ik niets met het geloof, maar toch kan het onderwerp mij enorm boeien. Hoe mensen de grootste ellende over zich heen krijgen in hun leven en dan toch optimistisch kunnen blijven door te roepen dat God daar een reden voor heeft.

Nou…. Lekker dan!

In het boek van Kroonenberg hoor je het een aantal Amerikanen zeggen: je krijgt niet meer op je bordje dan dat God weet dat je kan dragen. Eén van je kinderen is overleden aan de drugs, je man gestorven aan een afschuwelijke ziekte, je tweede echtgenoot sloeg het snot uit je ogen, met je andere kinderen heb je al in geen eeuwigheid contact, je hebt je kleinkinderen nog nooit gezien, zelf kan je amper nog lopen. Kan het nog erger in je leven? Jawel, maar God weet dat je dit aan kan en weet ook precies tot hoever hij kan gaan. Waarom hij dat nou precies doet? Dat weet je niet, want zijn wegen zijn als altijd weer ondoorgrondelijk.

Kroonenberg bracht in 1968 een jaar door in het zuiden van Amerika. Om te studeren in Shreveport, een middelgrote stad in het noordwesten van de staat Louisiana, midden in de beroemde Biblebelt. Ze kwam er volop in aanraking met de manier waarop ze daar tegen het geloof aankeken. Maar ontdekte ook hoe opvallend veel jongeren juist totaal niets met het geloof hadden. Vorig jaar ging ze na ruim vijfenveertig jaar, samen met haar man Joep, weer terug en op zoek naar de mensen die ze toen had ontmoet. Op zoek ook naar de manier waarop God een plaats in hun leven heeft. Meest opvallend was dat alle jongeren van toen nu alsnog allemaal het geloof hebben gevonden. De hippies van 1968 zijn nu allemaal actief in hun kerk, waar je in Amerika een enorme hoeveelheid stromingen hebt. Er zijn baptisten, methodisten, lutheranen, presbyterianen, mormonen, mennonieten, quakers, episcopalisten en nog veel en veel meer. Kroonenberg valt naar eigen zeggen zelf in de categorie Niks. Vandaar dat ze met hernieuwde verbazing de Amerikanen in het zuiden van Amerika observeert. Niet alleen over het geloof trouwens. Het beeld dat Kroonenberg schetst is redelijk bekend. Heel veel Amerikanen zijn veel te dik, eten enorme hoeveelheden voedsel dat druipt van het vet, kunnen mede daardoor alleen nog maar waggelend lopen en nemen het liefst de auto, zelfs als ze om wat voor reden dan ook slechts een straat verderop moeten zijn. De meeste Amerikanen die je in het zuiden tegenkomt lopen in een korte broek, dragen gympies of sandalen en slurpen door een rietje uit een flesje limonade dat ze angstvallig in hun hand houden. Ze eten als kinderen, ze praten als kinderen en bedenken voor alles en nog wat zo kinderlijk mogelijke namen. Het limonade heet een slushpuppie, ze kopen hun vlees bij de Piggly-Wiggly, brengen hun auto naar The Helpful Place en eten voornamelijk hamburgers, knakworstjes, donuts, kipnuggets, patat en grote bekers popcorn. En alles uiteraard onder de troostende deken van het geloof.

“God in Amerika” is een mooi overzicht van de manier van leven in de zuidelijke staten van Amerika. Als je Kroonenberg mag geloven is er in de afgelopen vijfenveertig jaar eigenlijk maar weinig veranderd. Alleen de armoede en werkloosheid zijn toegenomen, wat er mede voor zorgt dat nóg meer mensen hun antwoorden zoeken in het geloof. Hoe slechter het met je gaat, des te meer ben je op zoek naar een reden om het allemaal aan op te hangen. De zin van het leven te ontdekken. Een plek te veroveren in het paradijs, aan de rechterhand van God. Het maakt van deze roman een mooi document en een zeer interessant tijdsbeeld. Echte antwoorden weet Kroonenberg niet te vinden. De meeste Amerikanen die ze spreekt hebben geen verklaring voor hun manier van geloven en kunnen ook niet helder onder woorden brengen waarom God en hun geloof nou zo belangrijk zijn. Ze draaien rond in cirkels en verliezen zich voornamelijk in voorspelbare algemeenheden. Het geeft een beeld van een leeg en eenzaam bestaan waarin veel Amerikanen uiteindelijk toeleven naar hun dood, zodat hun echte leven dan eindelijk kan gaan beginnen.


(Kijk voor al mijn recensies op: http://leeswereld.blogspot.nl)