Een ontmenselijkende keuze

Je krijgt een ontmenselijkende keuze: iemand doden of zelf gedood worden. Dat is het concept waarrond M.J. Arlidge het boek Iene Miene Mutte rond heeft gebouwd. Arlidge vertelt het verhaal van het gruwelijke werk van een seriemoordenaar, en het onderzoek dat hoofdpersonage Helen Grace leidt om deze moordenaar te vatten. Er worden telkens twee mensen ontvoerd, die daarna de keuze krijgen om, tegen al hun menselijkheid in, iemand te vermoorden, of zelf vermoord te worden. Alle overlevenden worden gebroken door en achtergelaten met een oneindig schuldgevoel, wat iedereen slachtoffer maakt. Het lijkt op een spelletje Iene Miene Mutte met een donkere, psychotische twist. Inspecteur Helen Grace en haar team proberen een ingenieuze moordenaar te vatten, maar hoe meer moorden er plaatsvinden, hoe duidelijker het verband tussen alle slachtoffers. De moordenaars motieven komen steeds dichter bij Grace te staan, tot op het punt waarop ze haar zwarte verleden binnendringen en ophalen.
M.J. Arlidge publiceerde het boek in mei 2014 als eerste deel van een serie rond Helen Grace. Voordat hij begon met schrijven, had hij zeer veel gereisd. Hij besloot Engelse literatuur te studeren nadat hij was teruggekeerd naar het Verenigd Koninkrijk. Die studies werden gevolgd door zijn studies film- en televisieproductie. Deze laatste studies bepaalden ook het begin van zijn carrière in de televisieproductie. Hij werkte als scriptschrijver voor Britse series zoals EastEnders en Monarch of the Glen. Hij creëerde in 2007 zijn eigen productiebedrijf, waarmee hij meerdere succesvolle misdaadseries produceerde. Na deze geschiedenis als scriptschrijver is het dan ook niet verwonderlijk dat Arlidge besloot om zijn creatieve talent tot uiting te laten komen in de vorm van misdaadboeken.

Zijn debuut, Iene Miene Mutte, is een psychologische thriller die langzaamaan opbouwt naar een onvermijdelijk hoogtepunt. Arlidge opent onmiddellijk met een intrigerende scène die het plot weergeeft, en weet als geen ander de spanning in één keer op te voeren. De rest van het boek volgt een structuur van zenuwslopende moorden en een langzame ontwikkeling die de spanning bewaart en je stap voor stap dichter bij een onverwachte onthulling brengen.
Het wordt in dit boek duidelijk dat Arlidge ervaring heeft met de filmindustrie. De ontvoeringen en de gedachtes van de personages worden gedetailleerd beschreven. Deze beschrijvingen laten weinig aan de verbeelding over, wat het gemakkelijk maakt om de gruwel van de situatie te begrijpen. Het enige wat ontbreekt, is een band met de slachtoffers. Je wordt meteen in hun gruwel geworpen. Dit weegt natuurlijk niet op tegen de sterke, beeldende schrijfstijl en de uitdieping van de andere personages.
Het onderzoek dat de personages voeren, lijkt traag te gaan, maar door het telkens toevoegen van nieuwe elementen en gebeurtenissen, krijgt het verhaal vaart. Je kan vlot doorlezen door de kort geschreven hoofdstukken die vaak meerdere perspectieven van verschillende personages uitdiepen. Bij het hoofdpersonage wordt de lezer op afstand gehouden. Je krijgt hints mee van een diepgewortelde, donkere achtergrond. Pas op het einde van het boek breekt de muur die het hoofdpersonage heeft opgebouwd rond zichzelf in een wervelend einde. Arlidge creëert zo nieuwsgierigheid naar de duistere achtergrond, maar laat toch nog genoeg te ontdekken voor in de volgende boeken van de reeks.
Doorheen het verhaal schrijft Arlidge korte flashbacks die het verleden van de tot noch toe onbekende moordenaar onthullen. Zo komen op het einde van het boek twee perspectieven samen die elkaar pijnlijk confronteren in een onverwachte plot twist.
De titel van dit boek komt van een kinderversje. Net zoals de titels van de volgende boeken in de reeks, zoals ‘Piep zei de muis’ en ‘Pluk een roos’, is het een heel onschuldig zinnetje. Juist vanwege de nadruk op het onschuldige, wordt het gruwelijke aspect van het boek sterk benadrukt. De titel geeft daarmee ook aan dat de slachtoffers al hun onschuldigheid verliezen, door zelf moordenaar te worden.

Het is een vlot geschreven boek, dat door de verschillende denkwegen en doodlopende paden de lezer in één keer boeit en meevoert naar een zenuwslopende ontknoping. Het is een mooi debuut voor een zeer waarschijnlijk sterke serie van goed doordachte psychologische thrillers.