Literair talent

Toen uitgeverij De Geus in 2002 Teringzooi/Chaos uitbracht in Nederland, was Jean-Claude Izzo al twee jaar dood. Zijn hele leven stond in het teken van schrijven, als dichter of als journalist, maar echte bekendheid verwierf hij pas de vijf laatste jaren van zijn leven. Het is in die periode dat hij de Marseilletrilogie rond hoofdpersonage Fabio Montale schreef. Deze trilogie omvat de boeken Teringzooi/Chaos, Chourmo en Solea. Ze speelt zich af in de verpauperde, Zuid-Franse havenstad Marseille en laat op een heel indringende wijze zien hoe een eenling het opneemt tegen krachten die de samenleving ondermijnen. Waar de afzonderlijke delen, ondanks hun literaire kwaliteit, niet zo’n geweldig verkoopsucces behaalden, de bundeling in een stevige paperback onder de titel Misdaad in Marseille, deed dat wel.

Misschien gesteund door dit succes brengt uitgeverij De Geus nu de vertaling van Les marins perdus, ofwel Eindpunt Marseille. Het is een op zichzelf staand boek dat net als alle romans van Izzo Marseille als achtergrond heeft. De hoofdpersonages kwamen niet naar de havenstad voor het mediterrane klimaat, het lekkere eten of het wilde nachtleven, maar strandden er, letterlijk en figuurlijk. Het zijn namelijk bemanningsleden van de Aldébaran, een boot van een Cypriotische reder die failliet ging. Om de financiële put te dempen wordt de Aldébaran in Marseille aan de ketting gelegd. Het grootste deel van de bemanning verlaat het schip, maar drie mannen blijven achter, de Libanese kapitein Abdul Aziz, de Griekse stuurman Diamantis en de Turkse marconist Nedim. Terwijl ze de verveling te lijf gaan door roest op het schip te bestrijden en af en toe Marseille in te trekken, vertellen ze elkaar over hun liefdes, angsten en zorgen. Alle drie namen ze in hun leven beslissingen waar ze met gemengde gevoelens naar terug kijken en ze vragen zich af of en hoe ze gemaakte fouten kunnen rechtzetten. De sfeer op het schip wordt hoe langer hoe broeieriger, het op elkaars lip zitten ontaardt en de drie stevenen onafwendbaar af op een fiasco.

Hij bewees het al met Misdaad in Marseille, maar hij bewijst het nu opnieuw: Izzo is een literair talent, een rasverteller, een eersteklas bezield auteur. Met een minimum aan woorden sorteert hij een maximum aan effect. Zijn rake observaties scheppen levensechte personages die rondlopen in een stad die je zo voor je ziet. Je voelt hoe de gemoederen stilaan verhit raken en hoe de sfeer grimmiger wordt. Het verschrikkelijke onweer dat op een nacht losbarst boven de Aldébaran volstaat dan ook niet om afkoeling te brengen, maar is een prachtige metafoor. Jammer dat Izzo in totaal maar vijf romans schreef. Laten we hopen dat De Geus die vijfde ook nog even laat vertalen.