Macht en onmacht

“Ik ben niet helemaal gezond”. Dat zinnetje spookte na mijn eerste ontmoeting met Kim Moelands nog dagenlang door mijn hoofd. Ik ontmoette haar tijdens een Crimezonevergadering ergens in het midden van Nederland. Haar vrolijke snoet, prachtige lach en slanke figuurtje vielen onmiddellijk op. Ze schreef aan de lopende band recensies en nam eveneens in up tempo interviews af. Hoe kon zo’n talentvolle, jonge vrouw zo opgaan in vrijwilligerswerk? Toen die vraag haar omzwachteld gesteld werd, was het antwoord “Ik ben niet helemaal gezond, een echte job is voor mij niet weggelegd”. Vreemd was dat, want Kim zag er wel gezond uit! Blozende wangetjes, opgewekt en attent… Wat er precies met Kim aan de hand was, hoorde ik pas veel later. Nog na de Crimezone Nieuwjaarsborrel waar ze samen was met haar sympathieke vriend Ron. Ron was vol van zijn studie geneeskunde en vol van Kim, dat was duidelijk.

Niet heel veel later sloeg het nieuws dat Ron overleed, in als een bom. Geveld door griep. Ron leed aan Cystic Fibrosis, een ziekte waarbij het lichaamsslijm - nodig voor vervoer van voedingsstoffen en afvoer van verontreinigingen – veel taaier is dan normaal. Daardoor verlopen een aantal lichaamsfuncties minder vlot en vooral de longen van iemand die aan CF lijdt, hebben het zwaar te verduren. Infecties die voor gezonde mensen een paar dagen uitzieken betekenen, kunnen voor CF-patiënten dodelijk zijn. Het was op dat moment dat ik hoorde dat ook Kim leed aan CF. “Niet helemaal gezond” klonk mij toen als een behoorlijk understatement in de oren. Ik ontmoette Ron maar één keer, maar zijn dood en het besef dat Kim hem vreselijk zou missen, maakten me erg verdrietig.

Tijdens haar rouwproces schreef Kim Ademloos. In het boek vertelt ze open over haar ziekte, haar relatie met Ron en hoe ze zijn dood verwerkt. Ademloos was voor mij een confronterend boek: enerzijds was het een kennismaking met de leefwereld van een chronisch zieke, anderzijds was het een levensles. Er kan van alles misgaan in je leven, maar zolang je gezond bent, mag je eigenlijk niet klagen. De levenslust, het optimisme en de zin voor relativering die Kim - ondanks de dood van haar maatje Ron en vele vrienden, en ondanks haar ziekte - aan de dag legt, werkten erg inspirerend.

Ademloos kreeg veel aandacht in de Nederlandse pers. Kim gebruikte deze aandacht om de lange wachtlijst voor donororganen aan te klagen. In Nederland geldt het principe dat iemand pas donor is als hij of zij daar op voorhand een donorformulier voor invulde. De meeste gezonde mensen hebben er geen moeite mee om donor te zijn, maar nemen vaak de moeite niet om zo’n formulier in te vullen. Daardoor gaan er kostbare, levensreddende organen verloren. In andere landen, zoals België, is het net andersom: iedereen is donor tenzij hij of zij op voorhand te kennen geeft dat niet te willen zijn.

Grenzeloos, het voorlopig nieuwste boek van Kim Moelands (voorlopig: binnenkort ligt de opvolger van haar psychologische thriller Weerloos in de rekken), is in feite een vervolg op Ademloos. Letterlijk. Het boek vertelt hoe het Kim verder verging. De scherpe kantjes van het verdriet om Ron werden afgeslepen. Ze komt Jan tegen, een schat van een man, en ze worden stapelverliefd. Maar Kims gezondheid holt keihard achteruit. De antibioticakuren waar ze altijd zo’n van opkikkerde, slaan minder aan. Kim beseft dat ze zelf donorlongen nodig heeft. Ze beseft ook hoe klein de kans is dat die op tijd zullen komen…

Net zoals Ademloos is Grenzeloos een onthutsend eerlijk en confronterend boek. Het is opnieuw een ode aan de liefde en het leven. Een stoet van emoties en personages komt voorbij. Kims wereld wordt alsmaar kleiner, is op een bepaald moment zelfs begrensd door de muren van haar ziekenhuiskamer… maar na veel hoop en wanhoop zijn daar dan eindelijk die longen. Na de transplantatie is de lijdensweg nog niet voorbij. Kim moet lichamelijk uit zowat het diepste dal dat er is, kruipen. En ze doet het! In het boek wordt een paar keer de krijtrots l’Aiguille in Étretat vernoemd. Kim heeft zowel voor als na de transplantatie flink wat moeite om die te beklimmen. Maar wat betekent zo’n rotsje nu in vergelijking met de prestatie die Kim leverde?

Ja beste lezer, ik moet u inderdaad iets opbiechten. Dit is enerzijds geen, en anderzijds wel een objectieve recensie. Enerzijds geen: ik ken Kim en kan mijn bewondering voor de manier waarop ze in het leven staat niet onder stoelen of banken steken. Het is een kanjer, mensen. Anderzijds wel: Grenzeloos is een vlotgeschreven, aangrijpend levensverhaal. De moeite van het lezen waard. Ondanks het zware onderwerp zit er voldoende humor in. Er komen prachtige personages langszij. Mooie uitersten ook. Van de ziekenbroeders van de Wensambulance tot een stel horken die bij een uiterst spannende rit op weg naar een dringende transplantatie niet alleen uren in de wind naar sigarettenrook stinken, niet alleen verkeerd rijden, maar onderweg ook nog eens stoppen (!) in een poging een spiegel van een paal te halen… Soms zitten de uitersten in één personage. Waarom verandert een lieve verpleegster van de ene dag op de andere in een afstandelijk wezen? Een tip: lees dit boek en besef hoeveel impact jouw ‘onschuldige’ uitspraken op anderen kunnen hebben. Lees dit boek en besef hoe belangrijk een goede gezondheid is. Oh ja, en voor de Nederlanders: er zit een donorformulier in het boek. Lees dit boek en besef hoe belangrijk het is dat dat ingevuld wordt! Of nog beter: hoe belangrijk het is dat de Nederlandse wet op dit punt verandert. Beeld je in dat het niet over Kim, maar over je eigen kind zou gaan… (deze recensie verscheen eerder op ezzulia.nl)