Interessant maar volstrekt ongeloofwaardig

Wie filosofeert er nou niet over hoe de wereld er over tien, twintig jaar uit zal zien. Hoe ver is de technische ontwikkeling op dat moment? Hoe ziet onze gemiddelde werkdag er uit? Of hebben we tegen die tijd misschien wel allemaal een basisinkomen en is werken minder noodzakelijk geworden?

Daarentegen is het ook altijd wel interessant om terug te blikken op je leven. Hoe zijn we gekomen waar we nu zijn? Rob van Essen heeft deze twee aspecten op heel ingenieuze wijze met elkaar weten te verbinden in zijn roman De goede zoon, een van de nominaties voor de Libris Literatuurlijst 2019.

De goede zoon vertelt het dystopische verhaal over twee mannen, die gezamenlijk een reis naar het zuiden maken. De een (Lennox) kent het doel van de reis, de ander (een nergens bij naam genoemde ik) niet. De twee kennen elkaar al tientallen jaren sinds hun tijd in het Archief. Dat het doel van de reis te maken heeft met iets uit die tijd weet Lennox wel, maar de ik niet. Tijdens de reis zien we vooral hoe de ik terugkijkt op zijn leven en dan voornamelijk op de relatie met zijn pas overleden moeder. Zijn gesprekspartner hierbij is Jerôme, een heel bijzondere zelfrijdende en sprekende auto.

De goede zoon is zeker geen dertien-in-een-dozijnboek. Zowel de inhoud als de vorm is daarvoor te bijzonder. De vorm blinkt echt uit in originaliteit. Als we de avonturen van de ik op zijn reis met Jerôme als meebeleven zet dat zonder meer aan tot nadenken. Er kunnen zonder moeite een flink aantal filosofische citaten worden opgetekend. Wat te denken van de volgende wijsheid:
‘De angst is erger dan de pijn, tot de pijn begint.’
De beschouwingen van de ik over de relatie met zijn moeder zijn ronduit indrukwekkend te noemen. De goede bedoelingen van de ik worden in helder, duidelijk en vooral herkenbaar taalgebruik gepresenteerd. Vrijwel iedereen zal zich op dit punt op de een of ander manier met de ik kunnen identificeren.

Wel is Rob van Essen in de valkuil van de overdrijving getrapt. In het bijzonder zijn beschrijvingen van de mogelijkheden van Jerôme zijn wel erg weinig realistisch. Hoewel het verhaal door deze fantasieën ook wel humoristisch wordt, overheerst toch het gevoel in een sciencefiction film te zijn aanbeland.

Al met al is De goede zoon een heel bijzonder, aangrijpend, humoristisch, maar ook totaal ongeloofwaardig verhaal. In ieder geval hoop ik dat de wereld zoals beschreven in dit boek nooit realistisch gaat worden. De goede zoon is voor mij geen winnaar van de Libris Literatuurprijs.