Recensie Aankondiging

De aankondiging.
Al direct bij het ter hand nemen van dit boek rijzen er vragen. Wat wordt er aangekondigd en wat is de relatie met de Afrikaanse olifant die op de omslag staat afgebeeld? Er zit maar één ding op, het boek te lezen. En dat is een heel plezierige en vooral interessante bezigheid. Er zijn 50 korte hoofdstukken en het verdient aanbeveling ze gedoseerd te lezen, bijvoorbeeld twee per dag. Er is dan voldoende tijd om het een en ander te laten bezinken en aanvullende informatie te verzamelen. Said El Haji doet verslag van het dagelijks leven in de voorislamitische periode, de Jahiliyya, die veelal wordt aangemerkt als een tijd van onwetendheid en immoraliteit.
Aan de hand van de belevenissen van Sjaïba, de in Yatrib, de stad die later Medina zal gaan heten, geboren jongeling wordt de lezer ingewijd in de wereld van de zoon van de verkruimelaar Haasjim, de heer en gebieder van de vallei. Onder de hoede van zijn oom Moetalieb vertrekt Sjaïba naar Mekka waar hij rondzwerft in het gezelschap van zijn jeugdvriendin Hafsa. Na het overlijden van zijn oom zal Sjaïba de naam Moetalieb aannemen. Om de lezer te helpen om de familieverwikkelingen te kunnen blijven volgen is voor in het boek een overzicht opgenomen. Bepaald geen overbodige luxe omdat in het verdere verloop van het verhaal zal blijken dat Moetalieb meerdere malen is getrouwd en tenslotte de trotse vader was geworden van vele zonen en dochters, achttien in totaal. De woeste branding van de jeugd ebt weg op het strand van het huwelijk na de geboorte van de eerste zoon Harith. Echter na een nacht van vreugde en dronkenschap ter gelegenheid van een familiefeest, belandt Moetalieb in de sponde van een jonge maagd Fatima, dit blijft niet zonder gevolgen en zij wordt zijn tweede vrouw. Na verloop van tijd worden de ledematen van Moetalieb verlamd door de aanblik van Halah, één van die wonderbaarlijk schone vrouwen die zijn voorbestemd om de ziel van een man te redden.
Tijdens momenten van rust en zelfonderzoek droomt Moetalieb over een eerbiedwaardig heer die moet kiezen tussen twee vrouwen.Zijn echtgenote die hem aanvankelijk geen zonen kan schenken en de slavin aan wie het geluk van een vruchtbare schoot is toebedeeld en haar heer een zoon schenkt. De slavin weigert haar kind af te staan hetgeen grote spanningen te weeg brengt. Uiteindelijk wordt de slavin met haar zoon verbannen naar de woestijn. Tot drie keer toe droomt Moetalieb over de verbannen slavin en de verstoten zoon. Gemakkelijk zijn in deze dromen aartsvader Abraham en zijn vrouw Sara te herkennen, de slavin Hazjar heet in de christelijke traditie Hagar en haar zoon was Ismaël, van hem werd gezegd:”Smaël zal een wilde ezel van een mens zijn. Zijn hand zal tegen allen zijn en de hand van allen tegen hem”. De lezer zal zich hier ongetwijfeld afvragen in hoeverre deze profetie is uitgekomen.
Wanneer Moetalieb kennis maakt met Akiel, een in lompen gehulde vluchteling uit Yemen vat hij voor deze kleine bescheiden barbier een warme genegenheid op. Met Akiel bespreekt hij de ideeën van de Haniefen, een monotheïstische stroming onder de Arabische stammen. Zij zochten hun toevlucht, in tijden van afgoderij, tot de voor hen enige god, Allah.
In het laatste gedeelte van het boek wordt nog uitvoerig ingegaan op de veldtocht van de door de Negus van Abbesinië op pad gestuurde generaal Abraha, die met een groot aantal olifanten er op uit was om Mekka, met al haar heiligdommen, met de grond gelijk te maken. Geen van hun driehonderd goden schijnt de Mekkanen nog van de ondergang te kunnen redden. Als door een wonder wordt Abraha verjaagd door een geheimzinnige macht van miljoenen krijsende vogels. Het machtige leger wordt uiteen gedreven en vernietigd. Moetalieb ziet na al deze gebeurtenissen in dat de aanbidding van dode stenen alleen maar leidt tot een domme krachtmeting van domme instincten in handen van domme goden.
Saïd El Haji heeft getracht de gedachten, gevoelens en de vragen zoals die in een wereldgodsdienst als de Islam tot uitdrukking komen, voelbaar te maken. Er is duidelijk een behoefte om alle tegenstellingen te overstijgen. In ieder geval zal de nieuwsgierigheid van de lezer gewekt zijn en zal dit wellicht tot verdere oriëntatie leiden.
De aankondiging, auteur Saïd El Haji, uitgever Prometheus,ISBN 9789044610185,207 bladzijden.
L.Lasschuijt.