Recensie Zomerleugens

Zomerleugens.
Op het eerste gezicht het ultieme vakantieboek. Een reeks van hoogst onwaarschijnlijke gebeurtenissen en er is sprake van een brandende liefde tussen twee jonge mensen die elkaar slechts tweemaal vluchtig hebben ontmoet. In een roman en een film kan immers alles. Maar er is meer. In zijn boek heeft Bernhard Schlink het over relaties tussen mensen. Relaties tussen een man en een vrouw, soms al meer dan vijftig jaar getrouwd. Relaties tussen een vader en een zoon en tussen een moeder en een dochter. In zeven verhalen worden deze relaties ontrafeld.
In “Naseizoen”is er de verwachting dat aan het eenzame bestaan van twee mensen een einde zal komen. Maar er is twijfel en het oude leven kan niet zonder meer opgegeven worden.
Volop leugens in “De nacht in Baden Baden” Een toneelregisseur brengt de nacht door met zijn secretaresse in een hotel en probeert dat te verbloemen voor een achterdochtige vriendin. De leugens stapelen zich op en de lezer zal zich afvragen of dit allemaal nog wel goed komt.
Jaloezie speelt een grote rol in”Het huis in het bos” en daar komen ook weer een serie leugens uit voort. Een niet zo erg succesvolle schrijver probeert te voorkomen dat aan zijn vrouw een belangrijke literaire prijs wordt toegekend. Vanuit hun afgelegen woning worden alle verbindingen met de buitenwereld verbroken. Na een auto ongeluk,waarna de vrouw in het ziekenhuis belandt, komt de waarheid aan het licht. De man hoopt dat het gezinsverband hersteld zal worden en alles goed zal komen maar hierbij kunnen toch wel enige vraagtekens worden geplaatst.
Er wordt je een lift aangeboden door twee vriendelijke heren en bij een stoplicht word je verzocht een brief op de bus te doen. Het licht wordt groen , de auto verdwijnt en je vriendin is ontvoerd. Na een jaar vindt een hereniging plaats maar na de vreugde van het weerzien ontstaan hevige ruzies en je duwt je vriendin van het balcon waarna ze te pletter valt. Al de leugens, waarmee de hoofdpersoon zich uit de penibele situatie probeert te redden, ten spijt belandt hij toch in de gevangenis. In “De vreemde in de nacht”wordt de ene leugen op de andere gestapeld. Een man verdwijnt in de menigte,een vliegtuig stijgt op en tenslotte mag de lezer zelf bedenken wat de volgende leugen zal zijn.
In het leven van een emeritus hoogleraar vinden grote veranderingen plaats indien hij beseft dat hij ongeneeslijk ziek is en in het grootste geheim voorbereidingen treft om euthanasie te plegen. Al zijn woorden en handelingen zijn leugens geworden omdat hij zijn vrouw en kinderen niet ingelicht heeft over zijn voornemen. Opa bakt pannenkoeken voor zijn kleinkinderen alsof er niets aan de hand is. Als zijn vrouw door een toeval achter de waarheid komt is zij boos, verontwaardigd en verdrietig en neemt haar intrek in een andere woning. In een brief aan zijn vrouw verzendt de professor de sleutel van het medicijnkastje en een tweede sleutel gooit hij in het meer. Bernhard Schlink noemde dit verhaal “Zijn laatste zomer”.
Vader en zoon gaan samen naar Rügen en luisteren daar naar de Franse suite van Bach. Een probaat middel om te komen tot een verbetering in de relatie tussen beide. De zoon probeert zijn vader duidelijk te maken dat kinderen meer willen dan afgemeten gedrag en gedistantieerd zwijgen. De vader op zijn beurt is teleurgesteld en bedroefd omdat zijn kinderen zich hebben afgekeerd van het geloof en niets meer van de kerk willen weten. Aan het einde van de reis zijn er toch twijfels. Is de relatie zoveel beter geworden? In “Johan Sebastian Bach op Rügen” lezen we er alles over.
Een eenzame bejaarde dame viert met tegenzin haar verjaardag te midden van haar familie en vraagt zich af of ze haar kinderen nog lief heeft. Is ze nog wel geïnteresseerd in haar kleinkinderen? Tijdens een uitstapje arrangeert een kleindochter een ontmoeting met haar jeugdliefde. Er zijn bitterzoete herinneringen. Heeft ze destijds een verkeerde keuze gemaakt? In “De reis naar het zuiden”blijkt eens te meer dat één maal gemaakte keuzes niet meer ongedaan gemaakt kunnen worden.
De verhalen van Bernard Schlink maken de indruk van gecomprimeerde romans. In een kort tijdsbestek gebeurt er van alles. De meeste verhalen hebben een open einde en dat heeft als voordeel dat de lezers er verder hun eigen fantasie, betreffende het verdere verloop, op los kunnen laten. De aan het einde van het boek toegevoegde discussiepunten voor de leesclub, komen wat schools over. Veel leesclubs zullen er de voorkeur aan geven om op hun eigen wijze het boek te bespreken.
Zomerleugen door Bernhard Schlink, vertaling Nelleke van Maaren, uitgever Cossee, ISBN 9789059363601, jaar van uitgave 2012, 272 blz.
Lodewijk Lasschuijt.