Recensie Voorbestemming

De voorbestemming.
Een roman waarin een problematische vader-zoon relatie breed wordt uitgemeten. Heel even dringt een vergelijking met”Karakter” van Bordewijk zich aan ons op. Echter als we verder lezen blijkt het verhaal toch een geheel andere wending te nemen. De zoon, Henri, afgeschilderd als iemand met een niet al te sterk karakter, voldoet aanvankelijk blindelings aan alle door zijn vader aan hem gestelde eisen. Om hem over doorzettingsvermogen, daadkracht, lef en mensenkennis te laten beschikken wordt hij naar, een door geestelijken geleid, internaat in Frankrijk gezonden. In dit internaat wordt hij uitvoerig gepest door medeleerlingen en vernederd en misbruikt door de paters. Aan deze beproeving komt abrupt een einde wanneer zijn moeder, maman, overlijdt.
Henry gaat op aandringen van zijn vader economie studeren. Met minimale inspanning en een totaal gebrek aan interesse in economische modellen behaalt Henri uiteindelijk de door zijn vader zo zeer gewenste doctoraalbul hetgeen op grootse wijze wordt gevierd waarna een aanstelling als directeur volgt. Tijdens het feest wordt Aline, de vriendin waar Henri al geruime tijd een relatie mee heeft, aan Papa voorgesteld en de kennismaking verloopt nogal stroef, vooral omdat Aline niet katholiek is.
De jeugd van Aline is eveneens als die van Henri op een naargeestige wijze verlopen doordat zij is opgegevoed door valse nonnen in een internaat in Brabant. Aline probeert Henri er van te overtuigen dat er naast een luxe leven, waarvan de Singer Voque die hij van zijn vader cadeau kreeg, symbool staat, andere hogere waarden bestaan. Zij praat met hem over Transcendente Meditatie, over een leven in een ashram in India en over haar spirituele ervaringen. Henri is niet bijster geïnteresseerd.
Wanneer Aline korte tijd later aan Henri vertelt dat zij in verwachting is, trekt het bloed weg uit zijn gezicht en stamelt hij onverstaanbare woorden en wordt duidelijk dat hij met de nieuwe situatie geen raad weet. Zijn vader weet dat wel want nadat hij eerst in woede is ontstoken en zijn veto heeft uitgesproken over een eventueel huwelijk, bezoekt hij Aline, kondigt aan dat er geen sprake kan zijn van een blijvende verbintenis tussen haar en zijn zoon en biedt haar een groot bedrag als afkoopsom aan. Aline weigert verontwaardigd en verdwijnt uit het gezichtsveld van vader en zoon. Henri doet wekenlang te vergeefs naspeuringen om achter haar verblijfplaats te komen.
Nadat Aline voorgoed uit zijn leven is verdwenen leidt Henri een eentonig leven dat gekenmerkt wordt door overmatig drankgebruik. Tijdens een schemerig feestje ontmoet hij Bernadette, een leeghoofdig meisje dat een flink aantal jaren jonger is dan hij en dat erg is gesteld op luxe. Ook zij valt niet in de smaak bij de oude heer maar ook Henri zelf ziet het zinloze van deze relatie in en Bernadette verdwijnt vrijwel geruisloos van het toneel.
Als Henri’s vader kort daarna ernstig ziek blijkt te zijn bespreken zij samen de nalatenschap waarbij is vastgelegd dat een kostbaar schilderij zal toekomen aan het tot nu toe onopgespoorde kind van Aline. Na de dood van de oude potentaat gaat het bergafwaarts met het onroerendgoedconcern van Henri. Een faillissement is onvermijdelijk en het kostbare schilderij kan maar ternauwernood gered worden uit de klauwen van de aasgieren die op de openbare verkoping zijn afgekomen.
Henry gaat een nieuwe relatie aan, deze keer met de zakenvrouw, Christine en hij denkt uiteindelijk zijn levensvervulling gevonden te hebben in de schilderkunst. Een bevriend echtpaar blijkt de in India in een ashram geboren dochter van Aline, geadopteerd te hebben. Al met al een heel vreemd einde van een soms nogal onwaarschijnlijk verhaal. Bepaald storend in dit boek is dat er op bijna iedere pagina wel een “sjekkie”wordt gedraaid of gerookt en verder draagt het platvloerse taalgebruik waarmee diverse lichaamsdelen worden aangeduid, ook niet bij aan de literaire kwaliteit.
De voorbestemming, auteur Hans van Harteveld, uitgever In de Knipscheer, ISBN 9789062656745,2011/246 blz.
Lodewijk Lasschuit.