Een mieters boek

Iedere tijd en generatie heeft zijn eigen taalgebruik. Wat
nu cool en vet is was in de jaren
zestig hip of tof. eind jaren veertig,
kort na de Tweede Wereldoorlog, was het mieters. Het is de
studententijd van Voskuil (1926-2008) waarover hij zijn
debuutroman Bij nader inzien heeft geschreven.
De eerste druk verscheen in 1963. Aanvankelijk kon hij er geen
uitgever voor vinden. Uitgeverij Quirido liet het liggen, maar
uiteindelijk werd het door uitgeverij G.A. van Oorschot uitgegeven.
Voskuil schrijft daarover in zijn boek Onder andere.
De flamboyante Geert van Oorschot was laaiend enthousiast. Samen
met zijn vrouw had hij dagen doorgebracht om het manuscript, dat
uiteindelijk een boek van ruim 1200 pagina's zou worden te lezen.
Voskuil schrijft daarover dat hij na terugkeer van zijn vakantie in
oktober 1962 brief van zijn vader vond: "Gisteren belde de
uitgever vOorschot mij op. Hij vroeg je vacantieadres, dat ik niet
kon geven.....[..] Ik vroeg natuurlijk of ik iets voor hem kon doen
en zij zei, dat hij een manuscript van je had. Hij was daar wild
enthousiast over...[..] 'Wat is het voor een boek?' vroeg ik. ...
[...] Een mengsel van roman, vertelling, essay, bijzonder knap
gecomponeerd. Fantastisch." Mijn interesse was gewekt. Ik had
enkele jaren geleden - eigenlijk vrij laat - de
romancyclus Het Bureau gelezen. Dit boek moest ik ook
hebben. Ondanks het enthousiasme van Van Oorschot werd dit dubuut
in 1983 nauwelijks verkocht. Daar kwam verandering in toen het boek
in 1991 werd verfilmd. Sindsdien is nu de elfde druk verschenen.
 Ik heb de film niet gezien en dat is maar goed ook, ik vorm
liever al lezend zelf mijn beelden. In het boek komen verschillende
personen voor die we terugzien in Het Bureau.
 Het boek is met 1200 pagina's wel iets voor de doorbijters.
Je moet er even inkomen en dan gaan de personen leven.
Studentendiscussies over de literatuur in het na-oorlogse Nederland
komen aan bod. Voor wie van snel, spanning en actie houdt is dit
boek geen aanrader. Soms is het langdraadig. Voskuil beschrijft
vaak tot in detail situaties, dat is ook zijn kracht. Het openen
van een deur, het stoppen van een pijp, het poetsen van
brillenglazen, het wordt allemaal beschreven. Op pagina 297 geeft
Voskuil eigenlijk zelf de beste typering voor zijn
schrijfstijl: "Dat is het enige wat plezierig is,
breedvoerig leuteren over niks." De personen in zijn werk
zijn gemodelleerd naar bestaande personen. Het blijft een roman
maar toch word je nieuwsgierig naar de werkelijke persoon die er
achter schuil gaat. In 1999 stond er een interview met Jaap
Overstegen, het alter-ego van hoofdpersoon Paul Dehoes, in de
Volkskrant met als titel Wij kwamen kotsend van engagement uit
de oorlog. Kortom een mieters boek.