Ontroerend herinneringsboek aan een soms nukkige vader en liefdevolle moeder

Na de dood van zijn vader vond Bart Römer, ‘de zoon van Piet’, het tijd om terug te kijken op zijn leven met een bekende vader en zijn plaats in het gezin van vijf kinderen. In het voorwoord van Hoe vind je zelf dat het gaat? legt hij uit waarom hij vond dat dit boek geschreven moest worden. Met de eerste zin “Mijn vader is dood” pakt hij je direct bij je lurven en wat volgt is een prachtige en emotionele introductie waarin hij onder meer vertelt hoe hij in het mortuarium samen met zijn echtgenote zijn vader wast en aankleedt. Hier sprak zoveel liefde en respect voor zijn vader uit. Erg mooi dat hij zo'n persoonlijke ervaring heeft willen en durven delen met een groot publiek.

Daarna gaat het boek verder met de 12 lessen van zijn vader en 1 van zijn moeder. De opbouw van het boek is overzichtelijk. In elk hoofdstuk staat de zogenaamde ‘wijze les’ centraal, maar tegelijkertijd geeft hij inzicht in zijn plaats in het gezin en de verhouding met zijn ouders en broers en zus. De wijze les en hoe hij dat in zijn leven heeft toegepast, waarbij hij ook zijn eigen tekortkomingen niet onbesproken laat, zijn bijna van ondergeschikt belang waardoor de focus ligt op het duiden van zijn vader. De zin op de achterflap “Het kind duidt zijn vader, de man zoekt zichzelf’ geeft precies de essentie weer. De persoonlijke emoties waarin hij vol liefde (maar zeker niet kritiekloos) en respectvol over zijn ouders praat is erg mooi om te lezen. Hij heeft niet gekozen voor het plaatje van het perfecte gezin, dat zijn vader zo graag wilde uitstralen voor de buitenwereld, waarmee hij zich kwetsbaar durft op te stellen en voor heel Nederland een soort 'met zijn billen bloot' gaat.

De schrijfstijl van Römer is humorvol, ontroerend en beschouwend. Hij schetst de twee kanten van zijn vader: de joviale man die altijd een verhaal klaar heeft versus de nukkige, lastige, vreemdgaande man en laat over de redenen daarvan zijn eigen visie los. Zijn moeder Penien komt vooral naar voren als de liefdevolle moeder die Piet de ruimte geeft en altijd klaar staat voor haar kinderen. Zowel Piet als Penien waren vooral doodsbang om in armoede terug te vallen. Een status die ze maar al te goed kenden uit hun jeugd. Volgens Römer waarschijnlijk een van de redenen dat Piet en Penien nooit gescheiden zijn. Als lezer krijg je een aardig goed beeld van het gezin. Het belang van verhalen vertellen, de Amsterdamse humor en verbaal scherp zijn waren dingen die in alle hoofdstukken terugkomen. De foto’s die het boek opsieren geven daarbovenop een intiem en persoonlijk kijkje.

De wijze lessen zijn interessant en leuk om te lezen, maar vooral het voorwoord en het laatste hoofdstuk over zijn moeder vond ik het meest ontroerend. De wijze les die hij van zijn moeder heeft geleerd, maar vooral ook hoe hij vol liefde over haar schrijft, over de dementie die haar treft en haar uiteindelijke dood. Prachtig, de brief aan zijn moeder en die door alle kinderen en kleinkinderen gehaakte ‘mantel der liefde’, die ze Penien meegaven in haar graf. De mantel der liefde die volgens Römer zo tekenend voor haar was: “Die mantel was niet bedoeld om de emoties onder het tapijt te vegen, maar om te zorgen dat de boel niet voortijdig affikte en er onherstelbare schade werd aangericht. Haar mantel der liefde kocht tijd, en de tijd deed meestal zijn heilzame werk.” Ik laat niet vaak een traantje bij een boek, maar hiervan kreeg ik toch even een brok in mijn keel.

Hoe vind je zelf dat het gaat? is een verrassend leuk, interessant, humorvol en soms emotioneel boek waarin Römer zijn gedachten laat gaan over zijn vader en moeder, de opvoeding die zij gaven en de dynamiek van het gezin. Ik heb er van begin tot eind van genoten.