Afwassing

Aisha Dutrieux (1983), voormalig rechter en schrijver van Het leven noemen en Wees niet bang, heeft met Wat wij verzwijgen een bijzondere roman geschreven gebaseerd op haar eigen ervaringen met misbruik als kind.

Na het overlijden van haar oom kuist ze het appartement en rekent ze af met haar eigen trauma. Via een innerlijke monoloog vertelt ze hem haar leven na de aangifte vijfentwintig jaar geleden. De schrijfster wisselt haar gesprekken in een soort briefvorm af, met korte hoofdstukken met soms schokkende anekdotes uit haar kindertijd. Ondanks haar trauma haar als kind aangedaan, blijft de schrijfster echter beheerst en bij vlagen verrassend mild.

‘Ik hield van jou en jij deed mij pijn.’ P. 216

Intussen trekt de hoofdpersoon Mia poetsend van kamer naar kamer met zijn slaapkamer als de laatste drempel. We verlaten als lezer het huisje alleen in de terugblikken van Mia.

Dutrieux houdt het grote en complexe onderwerp misbruik in haar persoonlijke verhaal op knappe wijze klein. En toch, kruipt het onbehagen de lezer steeds dieper onder de huid. We krijgen intussen wel een zo zuiver en eerlijk mogelijk beeld van de oom, van de Indische familie die na de openbaring van het misbruik uit elkaar valt en het zwijgen niet weet te doorbreken. Maar, ook van de kwetsbaarheid van de hoofdpersoon krijgen we een genuanceerd beeld worstelend met wat haar is aangedaan én met zichzelf. In hoeverre draagt ze zelf schuld ook al was ze nog maar een kind. Ze vroeg hem toch om aandacht? Al vegend en reinigend mijmert ze voort en wast ze het vieze weg, de lezer meenemend in haar wassend kielzog. Hoe is het leven van de oom na de aangifte verlopen? Zijn er nog sporen terug te vinden van haar in zijn leven ná de onthulling? De hoofdpersoon krijgt niet alle antwoorden op haar vragen, maar vindt toch een weg uit de duistere, bevuilde kamer.

Het trauma van misbruik komt in dit boek op een bijzondere wijze in het taalgebruik en de stijl aan de orde. Voornamelijk verhullend maar daardoor des te pijnlijker. Met zorgvuldig gekozen woorden en beelden. Ik vermoed dat velerlei keuzes in taal-en woordgebruik gesneuveld zijn. Dat hoort natuurlijk bij de professie van de schrijver. Ik denk echter ook dat jaren van zoeken naar heling en afwassing gepasseerd zijn alvorens dit boek tot stand is kunnen komen. Na het lezen van dit boek besef je nog meer hoe complex en destructief over de grenzen gaan betekent voor het slachtoffer (en in dit boek ook voor de dader).

Kortom, een prachtig geschreven boek met een intense lading, dat nergens uit de bocht vliegt en daardoor des te dieper tot mij doordrong.

Daarbij, dien ik nog te vermelden dat ik een bijzondere tijd heb mogen meemaken met de leesclub rondom dit boek. Waar ik een ieder voor dank! Het is ergens lastig om dit nu los te laten. Tenslotte, dank ik bovenal de schrijfster -die zelfs deelnam aan de leesclub, zij het op de achtergrond- voor haar openheid haar moed en haar in dit boek tentoongestelde talent.

Vijf krachtige sterren!