De macht van het geloof

De stenen goden van Jeroen Windmeijer ((Delft, 1969) is het jongste boek in de indrukwekkende reeks van thrillers met een boeiende, vaak Bijbels georiënteerde achtergrond, van zijn hand zoals Het Petrus Mysterie en Het Pilgrimfathers Complot. Daarnaast heeft hij enkele boeken geschreven samen met cultuurhistoricus Jacob Slavenburg, wat nog een extra verdieping geeft aan de verhalen. Het Evacomplex is hiervan een sprekend voorbeeld. Door de expertise van Slavenburg en de drive van Windmeijer om een goed verhaal te vertellen waar je ook iets van opsteekt (hier steekt zijn oude beroep van leraar de kop op) lees je een supergoed boek met veel diepgang en met een interessante kijk op – in dit geval – de plaats van de vrouw in de Bijbel. En dat alles in de setting van een spannend verhaal, wat er nog eens een extra dimensie aan geeft.

Bij ‘De stenen goden’ gaat het om de macht van het geloof: het christelijke geloof waarin onder andere sprake is van het gebod om geen godenbeelden te maken en te aanbidden, en het geloof van de Paaseilanders in de stenen beelden, moai genoemd, waarin zij de kracht van hun voorouders zien. Het boek speelt zich afwisselend af op Paaseiland en in Middelburg.
Op Paaseiland is antropologiestudent Anthoni Eskens bezig met zijn scriptie; hij probeert een reden of in ieder geval een hypothese te vinden voor het feit dat de Paaseilanders honderden jaren geleden schijnbaar van het ene op het andere moment zijn gestopt met het maken van de levensgrote beelden, die overal op het eiland staan.
In Middelburg is Monique Fierloos begonnen met de voorbereiding van een tentoonstelling over ontdekkingsreiziger Jacob Roggeveen. Hij heeft driehonderd jaar geleden Paaseiland voor het eerst aangedaan toen hij op zoek was naar het zogenaamde Zuideiland, een onbekend continent waarvan het bestaan werd vermoed maar dat nog niet was gevonden.
In korte hoofdstukken waarbij afwisselend de focus ligt op Paaseiland en op Middelburg, neemt de auteur de lezer mee in een spannende geschiedenis over wandelende moai’s, klimaatverandering, de zondvloed – een gegeven dat merkwaardigerwijs bij bijna alle volkeren op aarde in de folklore voorkomt – tot verdwijningen en aanslagen (of zijn het toch ‘gewone’ ongelukken?) aan toe. Zowel op Paaseiland als in Middelburg lopen de onderlinge spanningen hoog op.

Windmeijer weet beide verhaallijnen goed in evenwicht te houden, mede door het vlot heen en weer switchen tussen de beide locaties. Door onderlinge verbanden aan te brengen tussen de gebeurtenissen op Paaseiland en in Middelburg is het ene deel niet los te zien van het andere deel. Er zitten heel veel interessante details in het verhaal; over de kleitabletten van Mozes, de mythe achter de ontbossing van Paaseiland, etc. Feit of fictie? Windmeijer geeft daarvoor in zijn dankwoord een verantwoording – voor de rest is het aan de lezer om te zien wat hij/zij ermee wil doen. Voor mij was het bijvoorbeeld fascinerend om, naar aanleiding de lezing van pater Francisco op Paaseiland over de zondvloed, me eens verder te verdiepen in het Bijbelboek Genesis 6: 1-4. Ik ben christelijk opgevoed, ken heel veel verhalen uit de Bijbel, maar over de reuzen en hun oorsprong had ik nog nooit gehoord! Ik denk dat de dominees van vroeger dit in hun preken liever uit de weg gingen….. Boeiend om dan op internet de verschillende interpretaties te lezen.

De stenen goden is niet van een nagelbijtende spanning maar de steeds verder oplopende emoties en druk houden je aandacht stevig vast met op het eind enkele superspannende en onverwachte momenten ter afronding. En we hoeven gelukkig niet lang te wachten op een nieuw boek met een boeiende hoofdpersoon: naar verwachting verschijnt later dit jaar De Magdalena Codex, weer in samenwerking met Jacob Slavenburg.