Onverwerkt verleden

De tolk is de debuutroman van Anette Hess. Het vertelt het verhaal van een jonge vrouw, Eva, in de jaren zestig in Frankfurt. Eva is tolk Pools, ze woont samen met haar ouders en met haar oudere zus en jonger broertje in een appartement boven hun restaurant in Frankfurt. Eva is verloofd met Jürgen, de zoon van een winkelhuismagnaat.
Eva wordt gevraagd om op te treden als tolk bij de Auschwitzprocessen om de getuigenissen van Poolse ex-gevangenen te vertalen. Eva heeft eigenlijk nog nooit van Auschwitz gehoord maar na een aarzelend begin weet ze zeker dat het verhaal van de ex-gevangenen verteld moet worden. Haar ouders en haar verloofde zijn erop tegen. Maar waarom eigenlijk?
Langzamerhand wordt duidelijk dat heel veel mensen in Duitsland er niet op zitten te wachten dat dit proces gevoerd wordt. Het verleden ligt achter hen, ze willen naar de toekomst kijken. Dat het verleden niet zo schoon is als dat veel mensen willen geloven, wordt pijnlijk duidelijk. Het Auschwitzproces verandert Eva totaal. Oude herinneringen komen boven, rijten pijnlijke wonden open. En niet alleen Eva verandert, ook haar ouders, haar zusje en haar verloofde moeten de demonen onder ogen zien. Elk gaat daar op zijn of haar eigen wijze mee om.
De tolk is geen spannende thriller, het is een langzaam kabbelend verhaal dat laat zien hoe de ontkenning van de Tweede Wereldoorlog en vooral die van de massavernietigingskampen in het naoorlogse Duitsland leeft. De auteur weet de toon goed te treffen, ze laat zien hoe het er in een gewoon Duits gezin aan toe gaat in de jaren zestig. Er wordt niet over politiek gepraat en de oorlog wordt gebagatelliseerd. Ook bij Eva zijn de herinneringen ver weggezakt. De herinneringen maken plaats voor diepe schaamte als zij zich de volle omgang van de wandaden realiseert. Door te vertalen en te helpen, doet ze boete maar kan ze ooit genoeg boetedoen?
Haar verloofde is het er niet mee eens en zorgt ervoor dat zij ontslagen wordt, de aanstaande echtgenoot is immers de baas! Dat laat Eva zich nooit meer zeggen, ze is eigen baas en verantwoordelijk voor haar eigen daden. Ze laat zich de wet niet meer voorschrijven, dat is al te lang aan de gang geweest in haar leven.
Al met al een prachtige roman over een jong meisje dat de moed heeft om op te staan in een kleinburgerlijke wereld waarin men nog niet geleerd heeft van de fouten in het verleden omdat de schuld ergens anders zou liggen. Een dikke vier sterren.