geen woorden …

Recensie ‘De Joodse hemel’ van Liesbeth van Dijk

Meestal weet ik gedurende het boek dat ik lees wat ik erover wil schrijven. Bij ‘De Joodse hemel’ werd het steeds stiller in mijn hoofd.
Er zijn geen woorden voor wat er in 1943 in de Joods- psychiatrische inrichting ‘Het Apeldoornse Bosch’ is gebeurd. Mijn jarenlange geloofsvraag ‘Waar was / is God in het lijden?’ laait weer in alle hevigheid op. Het beschrevene is rauw en dat dekt niet de lading. Afschuwelijk. Ik heb er pijn van in mijn buik. Toch is het goed om een dergelijk boek te (blijven) lezen. Om het verschrikkelijke lijden van de medemens niet te vergeten. Om je ogen niet te sluiten voor het lijden, in welke vorm dan ook, ook in de huidige tijd. Om je worsteling met God en Zijn aanwezigheid te hebben. Er komt op de laatste bladzijde van ‘De Joodse hemel’ een richtingwijzer: Geloof in God; Er is een Rots, de Eeuwige is de Rots van ons bestaan. En daar klamp ik me samen met een van de hoofdpersonen aan vast. Er is een Eeuwige…