Millennial-problematiek in schurend proza

Geen auteur die het gevoel van de Millennial weet te vangen als Sally Rooney; the voice of a new generation. Als hoop in bange literaire dagen wist zij met studenten Marianne en Connell in haar boek Normale mensen vele (jonge) lezers aan zich te binden. Ook ik was verkocht.

Na het succesverhaal blijft altijd de vraag hoe dit voort te zetten. Vanaf de eerste pagina van Prachtige wereld, waar ben je stap je echter gelijk weer eenzelfde wereld binnen. Het schuurt, het is stroef, het is ongemakkelijk. Bij het lezen kan je een grimas trekken, maar tegelijk blijft het ook aantrekken. Het gevoel van Normale mensen is terug.

Ditmaal niet twee studenten in de hoofdrol, maar vier eindtwintigers. Ook de Millennial-generatie wordt immers een jaartje ouder. Centraal in het boek staat de relatie tussen twee vriendinnen, Alice & Eileen, alsook hun eigen relatie met respectievelijk Felix & Simon. Hoewel de twee beste vriendinnen zijn, gaat de correspondentie tussen hen voornamelijk via email. Bij elkaar op bezoek gaan lijkt niet mogelijk, wat doet denken wat de kracht is van deze vriendschap. In de mails wordt hoog gezweept over de problemen van de wereld, waarbij hun persoonlijke (relatie)problemen slechts tussen neus en lippen door ook worden besproken.

Tussen de brieven door (of juist precies andersom) worden de levens van Alice en Eileen afwisselend vanuit hun eigen perspectief belicht. Deze afwisseling houdt de vaart in de roman, ook omdat het aan elkaar schrijven van brieven het geheel tot een omkaderd verhaal maakt. De kenmerkende onmacht om emoties te tonen en relaties in stand te houden, komt sterk naar voren in deze brieven, alsook in de sterke dialogen van het boek.

Waar de personages wel goed in lijken te zijn - klagen hoe de wereld teloor gaat door klimaatverandering, politiek, etc. - zorgt voor een mooie karikatuur van de Millennial: grootse woorden, maar al met al vrij weinig actie. Het is immers makkelijk ethische bezwaren op te roepen die jouzelf niet beïnvloeden, om anderen de les te lezen. Daarmee lijkt Rooney een spiegel te willen voorhouden aan haar (en mijn) generatie. Een spiegel die wellicht ook broodnodig is.

Tegelijk is het gevaarlijk aantrekkelijk om in Alice een beeld van Rooney zelf te zien: succesvol schrijfster, vergelijkbare leeftijd, grootse woorden, moeite met emotie. Halverwege schreef ik dan ook op “glimpen van Rooney(?)”. Aan het eind van de roman word ik hier hard voor afgestraft, wat mij weer in vertwijfeling achterlaat. Zien wij hier een beeld van Rooney zelf, of alleen een karikatuur van ons beeld van haar?

Al deze mooie en interessante weerspiegelingen nemen echter niet weg dat de roman in de tweede helft minder weet te schuren en minder weet te verrassen. Hoewel het goed blijft weglezen en zeker vermaakt, verliest het een deel van de glans die haar schrijverschap zo indrukwekkend maakt. Het neemt niet weg dat ik met name het eerste deel hoog aansla en ik alweer moet uitkijken naar een nieuwe Rooney. Hopelijk wederom in vertaling van Gerda Baardman en Jan de Nijs; geen onnodige anglicismen, maar wel de vlotte taal behouden, zeer sterk.