Bekende feiten verpakt in een suikerzoete coming of age

Tatiana de Rosnay (1961) is een internationale bestsellerauteur die zowel in het Frans als in het Engels schrijft. Ze brak door met Haar naam was Sarah (2006), een historische roman waarvan wereldwijd ruim negen miljoen exemplaren werden verkocht. In Sterrenstof vermengt ze waargebeurde feiten en bestaande personages met fictieve elementen. De iconische actrice Marilyn Monroe speelt daarbij een sleutelrol. Voor de Nederlandse vertaling baseerden Ernst de Boer en Ankie Klootwijk zich op de Engelstalige versie.

In het eerste hoofdstuk maken we kennis met Pauline Bazelet, een 61-jarige dierenarts met een paardenkliniek in Californië. Begin 2020 verneemt ze dat het legendarische Mapes Hotel in Reno (Nevada) gesloopt wordt. Ze wil afscheid nemen van dit gebouw waar ze van 1957 tot 1960 als schoonmaakster actief was en waar een ontmoeting plaatsvond, die haar leven veranderd heeft. Terwijl ze de afbraak observeert, drijven pijnlijke en mooie herinneringen in losse flarden naar boven.

Deze introductie prikkelt de nieuwsgierigheid naar het volledige verhaal van Pauline. Het relaas start in 1946, als ze zeven jaar is en met haar moeder Marcelle vanuit Parijs naar de Verenigde Staten vertrekt. Ze belanden op een schip met oorlogsbruiden, want Marcelle is net hertrouwd met een Amerikaanse soldaat uit Reno. Daar komen moeder en dochter terecht in een wereld die nogal verschilt van het grootstedelijke Parijs. We volgen de jeugdjaren van Pauline in korte hoofdstukken die lopen van 1946 tot 1957. Die tijdlijn verspringt tussendoor naadloos naar de cruciale periode tussen 1957 en 1960.

De Rosnay legt het vertelperspectief doorlopend bij Pauline en creëert afstand door alles in de derde persoon verleden tijd te vertellen. Ze benoemt de emoties en ervaringen van het hoofdpersonage, zonder ze tastbaar te maken. Dat geldt nog meer voor de mensen die haar pad kruisen.

In de zomer van 1960 logeert de filmcrew van The Misfits in het Mapes Hotel. Pauline komt toevallig in contact met Marilyn Monroe, als ze de suite waarin de actrice verblijft schoonmaakt. Tijdens deze dagelijkse routine vangt ze allerlei informatie op over Monroe, die zelfs vertrouwelijke zielenroerselen met haar deelt. De achterflap belooft 'een intiem portret dat een nooit eerder getoonde kant van Marilyn Monroe laat zien'. De details die de auteur voorschotelt brengen echter niets nieuws aan het licht over deze woelige episode uit haar leven. Gekende trivia over de huwelijksproblemen met Arthur Miller, haar affaire met Yves Montand en moeilijkheden op de filmset passeren de revue. En de typering van Monroe overstijgt de banaliteit niet. Afgezaagde verwijzingen naar haar kinderlijke lachje, kwetsbaarheid en eenzaamheid wekken irritatie op, net als de gemeenplaatsen over haar worsteling met alcohol en medicijnen. Nu eens dartelt ze 'neuriënd als een kind' door de kamer, dan weer is ze 'dat verdwaasde, lethargische wezen met die zachte stem', een beetje verder die 'afgepeigerde, slonzige vrouw met veel te veel champagneflessen rond haar bed'.

De karakterisering van de andere bekende personen blijft beperkt tot één simpel kenmerk dat tot in den treure herhaald wordt. Zo gaan vermeldingen over regisseur John Huston steevast gepaard met een verwijzing naar zijn gokverslaving. Ook de fictieve nevenpersonages zijn vlakke typetjes, die voorspelbaar reageren. Als Pauline op een foute man valt, ligt dit er bijvoorbeeld onmiddellijk vingerdik op.

Een dergelijke oppervlakkigheid manifesteert zich ook in geforceerde dialogen, uitweidingen over irrelevante gebeurtenissen en langdradige, fantasieloze beschrijvingen van de omgeving. Ook de tegenstelling tussen de Parijse elegantie en het 'Wilde Westen' resulteert in een vat van clichés en stereotyperingen.

In The Misfits geeft Monroe gestalte aan een gevoelige vrouw, omringd door mannen die op rondzwervende paarden jagen. De fascinatie van Pauline en haar vriendin voor mustangs (de wilde paarden van Nevada) past perfect in dit plaatje, maar de sentimentele uitwerking is schatplichtig aan kinderboeken à la Black Beauty. Ook de idealisering van de 'kale, uitgestrekte vlakten van Nevada', versterkt het melige karakter.

Ongeloofwaardige situaties en een gebrek aan diepgang reduceren Sterrenstof van Tatiana de Rosnay tot een recyclage van historische weetjes, verpakt in een dun coming of age-verhaaltje met een suikerzoete boodschap.