Het leven is geen suikerspin

De 12-jarige Esra woont samen met haar jongere zus en haar ouders in een klein appartement. Haar vader is een tijdje geleden naar de oorlog getrokken om veel geld te verdienen, zodat het gezin zou kunnen verhuizen naar een mooi huis met een tuin. Nu is hij terug, maar verhuizen kunnen ze niet. Papa is immers niet dezelfde persoon die hij was toen hij vertrok. Hij heeft nog last van de oorlog in zijn hoofd, een kort lontje en erg onvoorspelbare reacties zijn het gevolg. Het is niet prettig leven thuis voor Esra. Mama doet haar best om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen, maar het is allesbehalve eenvoudig. Daar komt nog bij dat Esra, zelf ook geen lieverdje, het aan de stok krijgt met Easy, een meisje dat in dezelfde buurt woont.  

In Suikerspin schetst auteur Derk Visser een vrij rauw portret van een familie uit een achterbuurt met een ontzettend probleem. Het zijn de dialogen tussen de hoofdpersonen die het verhaal van de nodige humor voorzien. Ze zijn spitsvondig en to the point. Esra is eigenlijk best een eenzaam meisje. Ze heeft haar eigen kijk op het leven en haar eigen manier om met de situatie binnen haar gezin om te gaan. Dit maakt van haar een sympathiek personage, ook al hoeft de lezer het daarom niet noodzakelijk eens zijn met alle keuzes die ze maakt.  

De cover van het boek geeft meteen een indicatie van de sfeer: een blauw soort luipaardprintje, een roze wolk suikerspin, wat rook en een dode hamster. Het lijkt simpel, maar het is het niet. In zeventien korte hoofdstukken in eenvoudige, maar rake taal ontvouwt zich een verhaal over een complexe situatie. De hamster, die een toch wel beklagenswaardig bijrolletje heeft, mag bovendien elk nieuw hoofdstuk afbakenen.  

Derk Visser borduurt wat betreft de toon voort op die van zijn eerdere jeugdboeken Patatje Oorlog en Prikkeldraad en hij doet dat met verve. Suikerspin leest vlot weg en schetst een beeld van een in jeugdboeken ten onrechte vaak vergeten laag uit de maatschappij. Hij maakt er geen karikatuur van, maar behoudt op zijn kenmerkende manier het nodige realisme. Het verhaal is pretentieloos neergeschreven, nergens worden situaties nodeloos opgesmukt. In Suikerspin is alles precies wat het lijkt.  

In een interview met Trouw enkele jaren geleden ter gelegenheid van de Kinderboekenweek legde de schrijver zelf uit dat hij houdt van personages die met twee voeten in het leven staan en de tijd niet hebben om diep na te denken over hetgeen waarmee ze bezig zijn. Esra is zo’n meisje, een ruwe bolster met een blanke pit en levensecht.    

Verwacht geen vrolijk verhaal met een happy end. Het is allesbehalve dat soort boek, al buigt het hoofdpersonage op haar eigen manier de situatie om naar een soort gevat einde. Ondanks het zware thema van dit boek en de niet al te rooskleurige situatie waarin het gezin zich bevindt, is er een soort voldoening. Zoals Esra zelf zegt in het boek: “ik heb nog nooit iemand met een verdrietig gezicht in een suikerspin zien happen.”