Anders dan anders

De Plotters is de eerste boek van de Koreaanse auteur Un-su Kim dat in het Nederlands is vertaald en meteen ook de eerste keer dat ik van deze auteur hoorde. Het is een ongebruikelijk verhaal, vol humor, ironie en zwarte humor, gruizig en brutaal, maar nooit minder dan boeiend en aangrijpend, in een alternatief hedendaags Seoul.

De hoofdpersoon, de 32-jarige Reseng, is een goed gelezen huurmoordenaar, die van literatuur houdt, met zijn katten woont en door zijn gewelddadige bezigheid troost vind in het drinken van bier. Hij werd weggegooid in een vuilnisbak buiten een klooster en opgevoed door de nonnen tot hij 4 jaar oud was en werd geadopteerd door zijn mentor en medehuurmoordenaar, Old Raccoon, die hem opvoedde in een immense bibliotheek, die Old Raccoon The Doghouse noemt. Het is dekmantel voor het echte werk van moordaanslagen op geld. Het wordt gebruikt door de criminele gemeenschap en heeft nauwe politieke banden met een corrupte regering die niet echt kan omgaan met echt democratisch zijn en alternatieve manieren heeft gevonden om met 'problemen' om te gaan. De politie zoekt de persoon die de trekker overhaalde liever dan onder de oppervlakte te onderzoeken, tevreden met het voor de hand liggende wat meestal gemakkelijk te vinden is. Zijn gedetailleerde instructies komen van de Plotters die de bestellingen van de Aannemer krijgen. Je kan niet anders dan worden aangetrokken tot zijn leven en karakter, ondanks de wreedheid van zijn werk. Reseng is nu vijftien jaar huurmoordenaar en een opdracht zal vaak eindigen met Reseng die een lichaam brengt aan zijn vriend Bear, die een dierencrematorium runt, maar tegen betaling een menselijk lichaam zal cremeren.

Reseng zorgt ervoor dat hij emotioneel afstand houdt van zijn slachtoffers, omdat het belangrijk is om de instructies van de plotter tot in de puntjes op te volgen, als hij niet zelf op de hitlijst wil komen. Maar dan gaat hij off script tijdens een moordopdracht, van het rechte en smalle pad van het volgen van orders. Zijn leven begint zich in onverwachte richtingen te bewegen met vreemde en bizarre gebeurtenissen, zoals een explosief in zijn toilet. Wanneer Jeongan, speurder en goede vriend, het slachtoffer wordt, wordt het persoonlijk voor Reseng.

Dit is een verhaal met die specifieke Aziatische kwaliteit voor mij. Het is heel anders dan de westerse manier waaraan ik misschien teveel gewend ben. Maar ik vond het erg leuk en de verandering van schrijfstijl was een zeer welkome verandering en verfrissend. De manier waarop de personages spreken, hun logica, hun reacties, zijn allemaal duidelijk "niet westers" in mijn ogen. Hetzelfde geldt voor de plot, het is anders met een twist of twee, en een spannende, hoewel erg donker, climax aan het eind. Er is veel zwarte humor (die me soms een beetje verloren en dat was denk ik, omdat ik deze uitspraken niet kennen en wij ze in Nederland vaak anders gebruiken/ of er andere uitdrukkingen voor hebben) in dit nogal ongewone verhaal, samen met heerlijke ironie. Personages gaan in discussie over moord, dood, verwijdering van het lichaam, corruptie, eer en nog veel meer aspecten van het leven als je een huurmoordenaar bent.

Een heel mooi werk van Koreaanse misdaadfictie dat echt goed vertaald is uit de Engelse vertaling door Sora Kim-Russel in het Nederlands door Valérie Janssen. Ik kijk er echt naar uit om meer van deze auteur te lezen. Maar een uitdaging is het aanbevelen van dit boek, omdat het niet netjes in een categorie/genre past zoals we gewend zijn. Er is geen groep lezers die je kunt identificeren en met vertrouwen kunt zeggen: 'Dit zal je geweldig vinden'. Het is geen genre-fictie; fans van gruizige misdaadromans zullen er echter waarschijnlijk wel van kunnen genieten. Dus als je kunt genieten van thrillers die worden gedreven worden door meer dan achterhalen wat er daarna gebeurt - ondanks het onheilspellende gevoel van spanning - zul je er misschien net zo van houden als ik. De Plotters is zeer visueel. En elke lezer moet begrijpen en accepteren – net als Reseng doet - dat er geen ontsnappen aan is voor hem, geen redding, geen happy end en toch bereid zijn om de rit mee te gaan van begin tot eind. Wetende dat het zijn lot is dat iedereen hem echt wil pakken. Ik kan het niet meer aanbevelen ... als je die lezer bent.

Un-su Kim praat over de huurmoord als een andere zeer gespecialiseerde industrie in de samenleving en Reseng heeft geen illusies: hij groeide op in deze branche, hij weet dat hij goed is, een marionet die wordt gebruikt om doelen te elimineren, betaald en uitgezonden door 'plotters' die plannen bedenken om politiek en zaken te beheersen - maar betekent dat dat hij niet moreel verantwoordelijk is? Verklaart of verontschuldigt zijn achtergrondverhaal zijn acties? Deze vragen staan centraal in deze thriller: deze huurmoordenaar wil weten in hoeverre hij verplicht is om weerstand te bieden aan de dynamiek waarin hij gevangen zit, ook al kost het hem zijn leven.

Het is duidelijk dat dit een zeer politieke vraag is, en ik vind het geweldig hoe deze auteur het verwerkt in een thriller: "Deze wereld is geen puinhoop, omdat mensen slecht zijn. Het is, omdat iedereen zijn eigen verhalen en excuses heeft om slechte dingen te doen." Degenen die de gewelddadige daden uitvoeren, zijn in feite lafhartige, zwakste mensen die zeggen: “We hadden geen keus, want zo is de wereld. Het leven is moeilijk en we hebben geen macht.” En zelfs de samenzweerders zijn geen mensen, maar handelswaar in een zelfvoorzienend systeem van vraag en aanbod: 'Weet je wat er is als je helemaal naar boven blijft gaan? Niets. Alleen een lege stoel.'

Deze onpartijdige beoordeling is afkomstig van een exemplaar dat door AW Bruna is verstrekt.