Les in openheid

Deze graphic novel over de liefde, die leest als een liefdesverklaring aan New York, nodigt de lezer uit om het boek minstens een keer of twee keer te herlezen eer het helemaal binnenkomt. Maar al bij de eerste lezing word je gegrepen door het delicate en zachte tekenwerk, dat je helpt door te dringen tot dit magisch realistische verhaal.     

Sam struint koffieslurpend, met een koptelefoon op zijn oren en gewapend met een flink fototoestel door de straten en parken van New York. De freelance fotojournalist heeft de grootste stad ter wereld, waarin hij zijn eerste levensjaren doorbracht, uitgekozen om er anoniem op te gaan in de massa. Zijn gelanterfant en gesnapshot dienen een experiment: hij wil voor een artikel twee maanden lang doorbrengen zonder enig contact met een menselijk wezen – uitgezonderd (per chat) met zijn redacteur, zijn klankbord en vriend – om te ervaren wat het is los te komen van het bestaan. Het recente verlies van zijn vriendin motiveert hem daarin.      

Een en ander betekent concreet: niet spreken, niet reageren, niet ingaan op menselijk contact. Hij draagt – voor noodgevallen – een briefje bij zich waarop hij beweert doof te zijn. Lukraak, letterlijk blindelings zelfs, maakt hij beelden van de stad. Tot hij op de ontwikkelde zwart-witfoto’s een anomalie opmerkt: een meisje in kleur. Wanneer het meisje Joan steeds vaker in zijn omgeving opduikt, ontloopt hij haar ijlings, maar zij volhardt. En voor een reden: ze kunnen beiden elkaars gedachten horen…    

Er gebeurt niet bijster veel voor een nochtans bijna 200 pagina’s dik boek, maar dat wordt goedgemaakt door het oeverloze gefilosofeer van Sam, die de eerste pagina’s een arrogante indruk geeft: hoewel New York hem heeft opgenomen, sluit hij de stad en haar bewoners bewust uit met zijn eeuwige koptelefoon en onafscheidelijke koffiebeker. Als je de stilte of het isolement opzoekt, zijn er makkelijker plekken op aarde om dat te doen. Dat in een drukke grootstad willen doen, is niet enkel een nodeloze uitdaging, maar vooral een misprijzende afwijzing van je medemens. Of dat precies Sams bedoeling is, komen we niet te weten, want zijn zoektocht naar isolement wordt door de onverklaarbare aanwezigheid van het kleurrijke meisje naar de achtergrond verdrongen en onvermijdelijk doorbroken. Het vergt wat overtuigingskracht van Joan om voorbij Sams fysieke en vooral emotionele isolement te raken. Weten hoe de wereld klinkt is zo een warm pleidooi voor openheid, voor open staan voor je omgeving, voor het toelaten van kansen en veranderingen. Sam geeft zich gewonnen en laat Joan en de wereld toe, waarmee hij meteen een einde maakt aan zijn rouw, zijn experiment én zijn artikel. Misschien dat de journalist zich nu dan eens met nuttige zaken zal bezighouden?    

Weten hoe de wereld klinkt is een poëtische zoektocht naar contact en liefde, die wel erg veel zware monologen – of beter gezegd: gedachten (er wordt enkel in gedachten gecommuniceerd, dus) – op de lezer loslaat. De tekeningen zijn gelukkig luchtiger en helder. Manhattan is aantrekkelijk en fris in beeld gebracht, het fraaie decor van een emotioneel doolhof. De toegankelijkheid en het bezadigde ritme van de platen, waarin soms een enkele, grote of kleine prent staat, leidt de lezer door de straten of door het Metropolitan Museum. Eigenlijk is de stad de echte hoofdrolspeler hier.      

Dit boek is grafisch aantrekkelijk, stelt inhoudelijk je geduld wat op de proef, maar is zeker niet teleurstellend. Geen wow-ervaring, maar een aardige, langzame binnendringer die aan het denken zet over hoe belangrijk menselijk contact is.