Mmm... tja

Voor boekensite.gent schreef ik:

Wie een kleine zeshonderd bladzijden in het gezelschap van een Amerikaans gezin in het begin van de jaren zeventig wil doorbrengen, kan “Kruispunt” van Jonathan Franzen lezen (in het Engels “Crossroads”).

We volgen de familie van Russ Hildebrandt, een pastor van een parochie van de hervormde kerk uit de buurt van Chicago. Hij is eind de veertig en vader van vier kinderen. Zijn huwelijk met Marion is niet meer wat het zou moeten zijn en hij heeft zijn oogje laten vallen op een jonge weduwe uit zijn parochie. Dat wordt duidelijk op de eerste bladzijden. Het grootste deel van de roman volgt de gezinsleden in de dagen voor Kerstmis 1971. De puberende zoon Perry is hoogbegaafd en mist voeling met het minder begaafde deel van de mensheid – zo goed als met iedereen dus. Hij raakt hierdoor van het rechte pad af. Zijn zus Becky is de all American beauty, cheerleader, populair op school en allemansvriend. Dan hebben we nog Clem die in de grote stad aan de universiteit studeert en Jordan het jongste zoontje waar we in deze roman niet zo heel veel over vernemen. Vermoedelijk zal hij een grotere rol krijgen in de boeken die nog volgen in wat belooft een trilogie te worden. De moeder, Marion, leren we voornamelijk via flash-backs kennen. Veel van de actie speelt zich af in een christelijke jongerengroep “Kruispunt” waar de vader en de oudste kinderen deel van uitmaken. Uiteindelijk eindigt het boek rond Pasen 1974. Zullen alle plooien gladgestreken zijn en zien we de familie aan de paasdis?

Franzen beschrijft de conflicten die zich in die periode van twee en een half jaar voordoen en focust daarbij op de beweegredenen van elk van de individuen. Elkeen probeert voor zichzelf te formuleren waarom ze bepaalde dingen nu juist wel of niet doen, een individuele zoektocht naar “how to be good”. Dat het fenomeen God hierbij nogal vaak als getuige of rechter moet optreden is niet abnormaal in een predikantenfamilie. Lezers die een voeling hebben met het religieuze zullen dit als een plus beschouwen.

Het boek prijkt in zo goed als alle lijstjes van beste boeken van 2021 en dat vind ik iets te veel eer. Ik had het moeilijk om enige sympathie op te brengen voor de hoofdpersonages. Normaal ben ik een liefhebber van boeken over menselijke mensen, mensen met wat kleine kantjes. Alle hoofd- én nevenpersonages voldoen ruim aan dit criterium en toch ging mijn empathie uiteindelijk alleen naar de kleine Jordan.