Een zoektocht naar innerlijke vrede

DE LIJN:
José beschrijft in haar boek dat vanuit de voorbije oorlog het gebrek aan vrede in haar generatie en met name in haar gezin doordendert en zij gedwongen wordt om een verzetsstrijder te worden. Zo klein en kwetsbaar als ze is. Dit boek gaat over haar jeugd, die vaak met overleven te maken had en het in opstand komen tegen de manier waarop ze behandeld werd door haar getraumatiseerde vader.

In het laatste deel van haar boek schrijft José ‘ik ben’. Dit inzicht is vrede brengend en gezien de beschrijving van haar leven, een echte overwinning.

HET VERHAAL:

Natuurlijk gaat dit boek niet in eerste instantie over innerlijke vrede, hoewel het ontbreken daarvan een dikke, rode draad is in de beschreven emoties tijdens haar opgroeien en gedurende de relaties met anderen in de loop der tijd. Als jong kind al leert ze om te leven vanuit een innerlijk verzet tegen het enorme onrecht waarmee ze opgroeit. Haar vader heeft als oud verzetsstrijder een onverwerkt trauma, dat hij uit in plotselinge woede-uitbarstingen en een onbegrijpelijke liefdeloze houding naar zijn dochter José. Menigmaal wordt ze mishandeld en vernederd. Niet alleen thuis, maar later ook in haar omgeving blijkt dit onrecht haar te blijven achtervolgen. Toch blijft dat verzet uit op momenten dat ze het zo hard nodig heeft, in situaties waarin ze misbruikt wordt bijvoorbeeld. Ze ervaart haar houding naar haarzelf bijna als zelfverraad. Als lezer voel ik haar machteloze boosheid.

Haar ervaringen zijn hartverscheurend om te lezen, maar zijn soms ook onbevredigend, omdat José vaak slechts summier aantipt wat haar gebeurd is. In mijn beleving gaat de schrijfster soms te snel door een periode van haar leven heen. Ik miste informatie die mij een meer compleet beeld zouden geven van haar emotionele groei.

VEILIGE AFSTAND:
José beschrijft in mijn gevoel soms met een te grote (veilige?) afstand de gebeurtenissen die bij haar de meeste emotionele impact hebben gehad, door haar jeugd en jonge volwassenheid heen. De lijn in haar verhaal is echter duidelijk. Het oorlogstrauma van haar vader heeft twee generaties later nog effect op de manier waarop het leven geleefd en beleefd wordt. Niet alleen door haar, maar ook door haar kinderen, die soms moeten meemaken hoe het is om behandeld te worden zoals ook zij behandeld werd.


CONCLUSIE:
In het begin had ik het moeilijk met het vormen van een beeld over dit boek. Ik wist niet precies waar de schrijfster heen wilde met haar verhaal, ik wachtte op een verduidelijking ervan of een escalatie van de zaken. Uiteindelijk begreep ik dat dit boek vooral een beschrijving is van haar leven als kind en jonge volwassene. José tipt situaties aan in haar leven die een emotionele rode draad vormen en die haar gemaakt hebben tot de mens die ze nu is.

Het is niet direct duidelijk dat de schrijfster worstelt met dubbele gevoelens jegens haar vader. Aan het einde beschrijft José dat ze pas na haar vaders dood een goed beeld van hem en het ontstaan van zijn trauma’s heeft gekregen en dan wordt het voor de lezer ook pas duidelijk dat ze zelf zo’n behoefte had aan begrip voor zijn gedrag.

Als lezer kreeg ik pas op het laatste moment het idee dat ze zo graag een reden wilde vinden voor de liefde die ze naast haar haat voor hem voelde. Eigenlijk is dit verhaal dus ook een zoektocht naar de mens die haar vader was. Deze zoektocht naar begrip jegens haar vaders gedrag en haar onbegrijpelijke liefde voor hem had van mij veel eerder in het verhaal aangetipt mogen worden, want het is een indrukwekkende en bepalende geweest voor haar. Dit had mijns inziens meer samenhang gecreëerd in het verhaal, een duidelijker rode lijn gegeven.

Leven vanuit Verzet is uiteindelijk een indrukwekkende zoektocht naar innerlijke vrede, het lezen waard!