Je gaat van Candice houden, van A tot Z

De Engelse, maar naar Australië geëmigreerde, Barry Jonsberg (‘English teacher first, writer for young adults and children second’) heeft al heel wat jeugdboeken op zijn naam staan. ‘Het alfabet van Candice Phee’ is de eerste die ook in het Nederlands verschenen is. Een pareltje is het, vertaald door Annelies Jorna en uitgegeven door Lemniscaat.

‘Je bent autistisch, toch?’
‘Nee,’ zei ik.
[…] ‘Wat ben je dan?’ vroeg ze.
‘Ik ben ik,’ zei ik.

Op school krijgt Candice Phee een opdracht: het schrijven van een autobiografisch verslag met behulp van het alfabet. Aan de hand van iedere letter moet ze iets vertellen over haar leven. Een perfecte opdracht voor het aandoenlijke en wijze meisje. Ze schrijft namelijk makkelijker dan dat ze praat en het woordenboek is haar lievelings (verder leest ze alleen Charles Dickens). Ze besluit de alfabetopdracht groots aan te pakken: geen verslag over haar leven, maar een heel boek. ‘Het alfabet van Candice Phee’ is dat boek.

Candice is twaalf jaar oud en woont in het kleine plaatsje Albright in Australië. Ze houdt van feiten, nauwkeurigheid en neemt alles net iets letterlijker dan dat het bedoeld is. Op school heeft ze de bijnaam Bea (dat staat voor Bijzondere Aandacht), is ze vaak alleen en brengt ze haar pauze vrijwel standaard door in de bieb. Ze heeft een penvriendin in New York aan wie ze iedere twee weken een brief schrijft, ook al heeft ze nog nooit antwoord gekregen. Ze beschouwt veel mensen als vriend, zelfs wanneer dat niet wederzijds is. Gelukkig komt Douglas Benson uit een Andere Dimensie bij haar in de klas. Thuis heeft ze het namelijk ook niet al te makkelijk sinds haar zusje is overleden. Mama, papa en rijke oom Brian zijn namelijk wel lief, maar ook verdrietig. Candice besluit dat ze iedereen weer wat gelukkiger wil maken, en dat doet ze op haar eigen niet-al-te-tactvolle, maar desondanks prachtige manier.

‘Soms denk ik dat hij het gevoel heeft dat hij in een kom rondzwemt en wil weten hoe het is aan de andere kant van het plastic. Soms denk ik dat we ons allemaal zo voelen.’

Zoals al benoemd in de introductie: dit boek is een pareltje. Candice is een fantastisch hoofdpersonage, zo iemand waar je van gaat houden. Het boek is geheel vanuit haar perspectief geschreven, waardoor je als lezer haar gedachtegangen precies kunt begrijpen, ook al doen de mensen om haar heen dat niet altijd. Ze is een wijs kind, maar ook ontzettend grappig (zonder dat ze dat probeert te zijn). Opgedeeld in 26 hoofdstukken, voor iedere letter één, leer je Candice en haar omgeving kennen en dat verveelt geen moment. Dat komt door haar mooie en unieke karakter, maar ook door de fraaie zinnen die Jonsberg gebruikt om haar leven op papier te zetten.

‘Ik vermoed dat het geluk voor ons niet eens een stipje aan de horizon is, maar dat het naar verre oorden vertrokken is zonder een adres achter te laten.’

Door het hele boek heen is goed te merken dat Jonsberg in het onderwijs zit en passie heeft voor kinderen en jongeren. Want ook al is Candice geen standaard kind, in haar hele zijn is ze wel ontzettend geloofwaardig en kost het je als lezer geen enkele moeite om je in haar in te leven. Er gebeurt veel in haar bestaan, maar nergens wordt het verhaal te zwaar. Het getuigt juist van lef om de zwaardere onderwerpen van het leven wél aan kinderen aan te bieden door middel van jeugdboeken en dat is in dit geval zeker geslaagd. Het enige punt van kritiek is dat er aan het einde een enkele vloek in staat. Dat lijkt me in jeugdboeken dan weer niet helemaal nodig (een simpele ‘hij vloekte’ zou dan moeten volstaan, in plaats van deze voluit op papier te zetten). Verder: een prachtboek, geheel te danken aan één van de leukste personages ooit. Je leert Candice kennen van A tot Z, maar bij de A heeft ze je hart al weten te veroveren. Dat kost haar namelijk precies een paar zinnen.

‘[…] en al hou ik over het algemeen van stilte, ik zat vol vragen die misschien niet precies brandend waren maar wel lagen te smeulen.’