Lezersrecensie
'Dat vervloekte boek'
De titel verwijst naar het adres van de auteur in Sint-Petersburg in een buurt waar honderd jaar geleden de Russische Revolutie van start ging. Waterdrinker schrijft het boek op verzoek van zijn uitgever omdat in 2017 de herdenking plaatsvindt van deze revolutie. Eigenlijk heeft hij er helemaal geen zin in: “zou ik me voor dat vervloekte boek weer opnieuw in al deze zaken moeten gaan verdiepen?“
Het wordt uiteindelijk een mix van zijn eigen levensverhaal met beschouwingen over de Russische geschiedenis van de laatste honderd jaar. Zijn persoonlijke verhaal brengt met zich mee dat ook de moderne geschiedenis van Rusland uit de doeken wordt gedaan. (opkomst van het kapitalisme, de rijke Russen, start van allerlei ondernemingen) privileges voor bepaalde mensen, voorbeeld de wetenschappers Chinstein en Trofimov:Sovjetprofiteurs, parasieten van het systeem. Decadentie ten top!
Dus niet alleen de jaren rond de revolutie van 1917 maar ook de hervormingen van Gorbatsjov, het uiteenvallen van de USSR, Boris Jeltsin tot aan Poetin, de protesten in Kiev en de bezetting van de Krim.
De revolutie zet hij voor een groot deel neer aan de hand van de dagboeken van Zinaïda Hippius. Minutieus beschreven door deze bewoonster van de Tsjaikovskistraat. Waterdrinker citeert haar regelmatig om het roven, plunderen en moorden te beschrijven: ‘haar dagboek een getuigenis van wanhoop, een gitzwart boekhoudkundig verslag van de ondergang’.
Waterdrinker schrijft mooi en is een goed observator. Van zijn ouders, zijn vrouw Julia, en allerlei mensen die op zijn pad komen tot aan de ‘nieuwe rijke Russen’. Op een respectvolle manier beschrijft hij zwervers, dementerenden, verpauperde arbeiders en de Russische protestgeneratie in de persoon van Zinaïda Hippius. Scherper is hij ten aanzien van 't literaire Nederland, de aristocratie en de Sovjetprofiteurs.
Soms draaft hij wat door met ellenlange zinnen waardoor je de draad wat kwijtraakt… Er is bijvoorbeeld een verhaal dat begint met een gedekte tafel met alles wat erop staat, overgaand in een verhaal over stropers die kaviaar verhandelen naar overbevissing, watervervuiling en dan naar de moslimkrijgsheren in Dagestan. Een zin van twee pagina’s. Zo kom je er meer tegen. Tegen het slot van de roman is er een cynisch relaas over het 'Rijk van de Rode Teugels'. In een zin van, ongelogen, acht pagina’s gaat hij tekeer tegen de hypocrisie van ons welvarende westerlingen die zogezegd zo solidair zijn met kansarmen. Het was ‘liefde die niets kostte; een beter lot van anderen werd bepleit, men schreeuwde het zelf van de daken, men stelde rekeningen op om dit te bewerkstelligen, maar liet deze opnieuw voornamelijk door anderen betalen; de eigen welvaart bleef doorgaans onaangetast’. Met de ‘rode teugels’ verwijst hij naar de situatie in 1917. De Russische adel liet na de februariopstand in allerijl hun rijtuigen bespannen met rode teugels als bewijs van mededogen met het arme volk. En uiteraard met de hoop zo met rust gelaten te worden.
Zijn gedachte ‘dat een mens misschien niet over de opstanden van vroeger, maar beter over de revoluties in zijn eigen leven moet schrijven' is een heel goede geweest. Daardoor is dit boek veel meer geworden dan terugkijken op de Russische Revolutie. We lezen over Waterdrinkers activiteiten als bijbelverkoper, als reisleider, als ondernemer. Over zijn jeugd, zijn ouders, zijn vrouw en zijn katten….Een bonte rij van bijfiguren trekt in deze verhalen voorbij. Met op de achtergrond dus de nieuwere Russische politiek en geschiedenis. Bijzonder lezenswaardig.
Het wordt uiteindelijk een mix van zijn eigen levensverhaal met beschouwingen over de Russische geschiedenis van de laatste honderd jaar. Zijn persoonlijke verhaal brengt met zich mee dat ook de moderne geschiedenis van Rusland uit de doeken wordt gedaan. (opkomst van het kapitalisme, de rijke Russen, start van allerlei ondernemingen) privileges voor bepaalde mensen, voorbeeld de wetenschappers Chinstein en Trofimov:Sovjetprofiteurs, parasieten van het systeem. Decadentie ten top!
Dus niet alleen de jaren rond de revolutie van 1917 maar ook de hervormingen van Gorbatsjov, het uiteenvallen van de USSR, Boris Jeltsin tot aan Poetin, de protesten in Kiev en de bezetting van de Krim.
De revolutie zet hij voor een groot deel neer aan de hand van de dagboeken van Zinaïda Hippius. Minutieus beschreven door deze bewoonster van de Tsjaikovskistraat. Waterdrinker citeert haar regelmatig om het roven, plunderen en moorden te beschrijven: ‘haar dagboek een getuigenis van wanhoop, een gitzwart boekhoudkundig verslag van de ondergang’.
Waterdrinker schrijft mooi en is een goed observator. Van zijn ouders, zijn vrouw Julia, en allerlei mensen die op zijn pad komen tot aan de ‘nieuwe rijke Russen’. Op een respectvolle manier beschrijft hij zwervers, dementerenden, verpauperde arbeiders en de Russische protestgeneratie in de persoon van Zinaïda Hippius. Scherper is hij ten aanzien van 't literaire Nederland, de aristocratie en de Sovjetprofiteurs.
Soms draaft hij wat door met ellenlange zinnen waardoor je de draad wat kwijtraakt… Er is bijvoorbeeld een verhaal dat begint met een gedekte tafel met alles wat erop staat, overgaand in een verhaal over stropers die kaviaar verhandelen naar overbevissing, watervervuiling en dan naar de moslimkrijgsheren in Dagestan. Een zin van twee pagina’s. Zo kom je er meer tegen. Tegen het slot van de roman is er een cynisch relaas over het 'Rijk van de Rode Teugels'. In een zin van, ongelogen, acht pagina’s gaat hij tekeer tegen de hypocrisie van ons welvarende westerlingen die zogezegd zo solidair zijn met kansarmen. Het was ‘liefde die niets kostte; een beter lot van anderen werd bepleit, men schreeuwde het zelf van de daken, men stelde rekeningen op om dit te bewerkstelligen, maar liet deze opnieuw voornamelijk door anderen betalen; de eigen welvaart bleef doorgaans onaangetast’. Met de ‘rode teugels’ verwijst hij naar de situatie in 1917. De Russische adel liet na de februariopstand in allerijl hun rijtuigen bespannen met rode teugels als bewijs van mededogen met het arme volk. En uiteraard met de hoop zo met rust gelaten te worden.
Zijn gedachte ‘dat een mens misschien niet over de opstanden van vroeger, maar beter over de revoluties in zijn eigen leven moet schrijven' is een heel goede geweest. Daardoor is dit boek veel meer geworden dan terugkijken op de Russische Revolutie. We lezen over Waterdrinkers activiteiten als bijbelverkoper, als reisleider, als ondernemer. Over zijn jeugd, zijn ouders, zijn vrouw en zijn katten….Een bonte rij van bijfiguren trekt in deze verhalen voorbij. Met op de achtergrond dus de nieuwere Russische politiek en geschiedenis. Bijzonder lezenswaardig.
1
Reageer op deze recensie
