Een terugkeer naar de familie Cazalet

Hebban en Atlas Contact waren zo genegen om toch een laatste feuilleton te organiseren voor ons, de die-hard Cazalet fans. Boek 5, Veranderingen, komt half april uit. Dit zal zowel een mooi als triest weerzien worden met alle personages die bijna familie zijn geworden. Hoe gaat het verder met Kitty - de Baronie - Hugh, Rachel, Rupert, Edward, Polly, Clary en alle anderen met wie we al zo lang meeleven?

De prachtige omslagen van de boeken zijn ontworpen door Suzan Beijer grafisch ontwerp. Sinds 1997 is zij zelfstandig grafisch ontwerper. Ze houdt, zoals ze op haar website aangeeft, van papier en de geur van inkt, met een speciale aandacht voor typografie. Ze bedenkt huisstijlen, ontwerpt brochures, jaarboeken, bulletins. Veel van haar werk zijn boekontwerpen, zowel de papieren versies als de epubs.
Uitgeverij AtlasContact heeft Inge Kok gevraagd de boeken te vertalen. In een interview vertelt ze dat ze vaak worstelde om de woordgrapjes en typeringen op een juiste manier om te zetten. 'Door Howards nauwkeurige taalgebruik om mensen loepzuiver te beschrijven is het bepaald geen boek waarvan ik de vertaling even uit mijn mouw schudde' (Waarom Elizabeth Jane Howards Lichte Jaren lezen? Vertaler Inge Kok legt uit op www.athenaeum.nl, 7 juli 2017).

Dit vijfde en laatste boek beschrijft de gebeurtenissen van juni 1956 tot en met december 1958. Het is heerlijk om weer terug te zijn bij de familie Cazalet. Na al die jaren lief en leed te hebben gedeeld, voelt dit boek als thuiskomen bij de mensen die je zo lang hebt gemist. De kinderen uit de eerste boeken Polly, Simon, Wills, Louise, Teddy, Lydia, Roland, Clary en Neville zijn nu zelf volwassen en hebben hun eigen gezin en sores. En hun ouders zijn nu van middelbare leeftijd. De tijd van de familie loopt ten einde. Na het wegvallen van de Baronie en de Generaal beginnen de Cazalets uiteen te vallen. De oorlog is al jaren voorbij. De zeden zijn duidelijk aan het veranderen en de wereld wordt egoïstischer.

Het is duidelijk aan het taalgebruik van de schrijfster te merken dat dit deel veel later is geschreven dan de eerste 4 boeken. Dit deel heeft ze richting het einde van haar leven geschreven en het is in 2012 uitgebracht. Ook Elizabeth Jane Howard is met haar tijd meegegaan. Helaas komt dat de sfeer van het boek niet ten goede. Waar in de vorige verhalen door de lezers gesmuld werd van de prachtige beschrijvingen van de kleding die men droeg, hoe het huis eruit zag, wat er gegeten werd en hoe men zich diende te gedragen, zijn dat soort zaken nu ver te zoeken. De prachtige sfeer die ze altijd wist te creëren ontbreekt. Slechts in een aantal scènes komt weer de 'oude' Howard tevoorschijn. Soms lijken delen zelfs door íemand anders geschreven te zijn. Misschien omdat de schrijfster vond dat ze nog een deel moest schrijven of dat ze inmiddels anders tegen dingen aankeek. Haar eigen leven kende tenslotte ook veel ups en downs. Het is logisch dat je daardoor verandert. Doordat de schrijfstijl zo veel minder poëtisch is, komen de gebeurtenissen veel harder over. Ook de taal die door de personages wordt gebruikt is niet des Howards. We kunnen niet meer wegdromen bij de prachtig beschreven gedachten van Rachel of een bijna volledig recept van de strooptaart van mevrouw Tonbridge. We worden nu met onze neus op de feiten gedrukt.

Is dat erg? Ja en nee. Ja, het likkebaarden bij de prachtige citaten en beschrijvingen uit de vorige boeken, de prachtige karakteropbouw en de totale sfeer die ze altijd neerzette, ontbreekt en is echt een gemis. Wanneer er een stuk komt dat wel weer dit gevoel oproept, merk je dat het zo jammer is dat niet het hele boek zo is. Bijna alsof de schrijfster nog zo veel wilde melden dat de 544 pagina's niet voldoende zouden blijken te zijn. Nee, het is een fijn gevoel dat we toch nog een beetje afscheid kunnen nemen van de mensen die zolang een deel van ons leven zijn geweest. Het zijn geen fictieve karakters, ze zijn mensen van vlees en bloed. Dat is de kracht van de manier van schrijven van Howard. Ze heeft ons in deze serie meegenomen in het leven van de Cazalet familie. Hun successen en hun falen met ons gedeeld. Hun lief en leed open en bloot (voor zover dat bloot kon natuurlijk in die tijd) besproken. We hebben genoten, gelachen, gehuild, frustraties gehad en zijn vol verbazing geweest. Meer kun je niet wensen van een boekenserie.