Stil boekje vol opsommingen

Gyrõir Elíasson is een IJslandse schrijver. Aan de zandrivier is in 2007 voor het eerst verschenen en is dit jaar in Nederlandse vertaling uitgekomen. Deze vertaling is van Marcel Otten.

Aan de Zandrivier wordt omschreven als 'een prachtige natuurroman over bomen, kunst en stilte'. Vooral stilte is er inderdaad in overvloed. Er gebeurt bijna niets in het verhaal. Als het mooi wordt verteld, hoeft dit absoluut geen probleem te zijn, maar in Aan de Zandrivier begint het langzaam aan vervelend te worden. Bijvoorbeeld wanneer een vrouw in een rode regenjas wel ten tonele verschijnt, maar ogenschijnlijk niets toevoegt aan het verhaal. Ze komt een paar keer voorbij, maar de ik-figuur heeft geen interactie met haar. Wel wordt ze nog kort genoemd als metafoor voor de eigen gedachten van de ik-figuur wanneer hij mijmert waarom hij eigenlijk over bomen wil lezen en ze wil schilderen.

'Misschien probeer ik op de tast door de duisternis van mijn eigen zielenleven te gaan om langzaamaan op de open plek te komen om rond te kijken of misschien wel te mediteren, zoals de vrouw in het rood.'

Hoewel er dus zeker mooie zinnen en filosofische gedachten in het boek staan, wegen ze niet op tegen de overvloed aan details in het boek: 'De caravan had al een paar jaar hier bijna ongebruikt gestaan toen ik de advertentie in de krant zag dat hij te koop was. Ik dacht er niet lang over na, want de prijs was heel gunstig.' Of over zijn vliegvishengel: 'Die zit in een zwarte canvas koker en is al lange tijd niet gebruikt. Voor die hengel had ik een andere vliegvishengel. Die heette Arctic en het was een heel leuk ding.'

De schrijfstijl is praktisch, afstandelijk, beschrijvend en opsommend te noemen. Het heeft een hoog 'en toen'-gehalte. Daarnaast tast de lezer over bijna alle onderwerpen van het boek in het duister. Want wat doet de ik-persoon daar precies? Waarom spreekt hij zijn zoon bijna nooit? En waarom wil hij zijn schilderijen niet verkopen? Misschien doen de antwoorden er niet toe, maar het zou toch fijn zijn om wat meer over de ik-persoon te weten te komen naast de warmte van zijn favoriete windjack.

Het boek dwingt je tot stilstand, dwingt je om mee te gaan in hetzelfde tempo en hetzelfde kabbelende bestaan als de Zandrivier zelf. En dat werkt bij de ene lezer beter dan bij de ander. Zoek je een heel persoonlijk verhaal met een grootse plot, dan is dit niet het boek dat je zoekt. Maar stilte, bomen en kunst zul je zeker vinden.