Boven de middelmaat, maar ontbeert wat dynamiek

Jurriaan van Eerten (1983) heeft als journalist en voormalig correspondent voor Zuid-Amerika al een en ander over deze regio op papier gezet. Geïnspireerd door wat er gebeurde met fotograaf Kevin Carter, en gebruikmakend van eigen ervaringen, kroop hij in de huid van een journalist en fotograaf die het almaar lastiger krijgt met de ethische kant van het vak. Een kant waar menig journalist die oorlogen of wantoestanden verslaat wellicht mee te maken zal krijgen: moet een verslaggever altijd neutraal en afzijdig blijven, of moet deze de kans aangrijpen om dingen te veranderen?

Dat Van Eerten een zijsprong van journalistiek naar fictief schrijven maakt, is niet bepaald verrassend. Hij ambieert deze wending al langer, want oorspronkelijk volgde hij een cursus ‘Schrijven voor Film en Theater’ en rolde daarna toevallig in de journalistiek. Hij is nooit gestopt met het schrijven van verhalen en sommige ervan zijn ook gepubliceerd. Op een romandebuut was het echter vijftien jaar wachten.

Hoofdpersoon in Buiten beeld is Alex Laagland. Net als Carter maakt hij op een gegeven ogenblik een prijswinnende foto. In het geval van Alex is dat er een van een Venezolaanse demonstrant op het ogenblik dat deze door een dodelijke kogel wordt geraakt. Als Alex verneemt dat de demonstrant is overleden, kraakt hij en begint hij de zin van wat hij doet in twijfel te trekken. Gedreven door de wens om meer te zijn dan iemand die slechts momenten vastlegt om er zijn brood mee te verdienen, maakt hij een keuze waarvan hij de gevolgen niet had voorzien.

Van Eerten brengt een mooie start door Alex meteen middenin een betoging te plaatsen, waar hij foto’s probeert te nemen en tegelijk moet zien te ontkomen aan de ordediensten. Alex functioneert op dat ogenblik op adrenaline en neemt met flitsen indrukken in zich op. Dat komt heel mooi uit de verf. In wat volgt blijft de Latijns-Amerikaanse sfeer van Venezuela en Colombia nog een hele tijd erg aanwezig. Ook de flashbacks, die onderbouwen hoe Alex zijn vriendin Lies leerde kennen en wat ze samen meemaakten, zijn prima in het boek verwerkt. De overgangen van en naar de momenten met Lies verlopen soepel en maken duidelijk hoe Alex geworden is wie hij is.

De auteur kan niet helemaal verhullen dat hij journalist is. Hij krijgt de afstandelijke manier van verslaggeven (die een krantenbericht eigen is) nooit helemaal uit het boek. Af en toe gaat Van Eerten wat verder van zijn hoofdpersonage af staan en verslaat hij wat Alex doet, om enige tijd later weer dichterbij te schuifelen en Alex opnieuw toe te laten de feiten zelf te beleven. Dit aspect laat nog ruimte voor enige stijlverbetering, maar afgezien daarvan schrijft Van Eerten wel aantrekkelijk. Ook de wat afstandelijkere passages zijn uiteindelijk goed te smaken.

Als gevolg van de dood van de demonstrant wordt het hoofdpersonage door twijfels overvallen. Het verhaal vertraagt sterk zodra Alex zich in zichzelf terugtrekt. De auteur betrekt enkele waargebeurde feiten (zoals de historie rond Carter) bij het verhaal om het dilemma in kwestie volume te geven. Alex moddert vanaf dan maar wat aan en dat heeft zijn invloed op de plot. De verwachte innerlijke evolutie van Alex blijft grotendeels uit, en ook de afloop zie je lang van tevoren aankomen.

Dat betekent echter niet dat het boek vanaf dan slecht is. Van Eerten heeft nog wat randgebeurtenissen voorzien om er meer van te maken dan een sombere blik op een journalist met een existentiële crisis. De relatie met Alex’ zus en de omgang met de jonge Stella die een fan van hem beweert te zijn, houden de lezer bij het verhaal betrokken. Het geheel scoort zo nog ruim voldoende en steekt boven de middelmaat uit, maar toont te weinig conflict en dynamiek om het onafgebroken boeiend te houden.