Meer dan 5,2 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Hebban recensie

Nog dichterbij komt onderzoeksjournalistiek niet

Marvin O. 10 april 2020

Wie herinnert zich niet de aanslag op het Parijse satirische tijdschrift Charlie Hebdo, begin 2015? Twee terroristen drongen de redactielokalen binnen en schoten hun kalasjnikovs leeg op de aanwezigen, met twaalf doden tot gevolg. Beschoten en zwaargewond, maar niet dood, lag Philippe Lançon (1963) op de grond. Een deel van zijn onderkaak was weg en hij had verwondingen aan de handen, maar hij bleef heel de tijd bij bewustzijn. Daarna was iedereen Charlie, maar niet Lançon. Hij lag negen maanden lang in het ziekenhuis, onderging de ene operatie na de andere en revalideerde. Ook daarna volgden nog meerdere operaties. Bovendien was hij getraumatiseerd en bleek zijn geheugen hem parten te spelen. Twee jaar na de feiten besloot hij zijn verhaal neer te schrijven.

Lançon was op het moment van de aanslag voornamelijk cultuurjournalist. Ooit versloeg hij oorlogen en zat hij in Irak terwijl de oorlog om hem heen woedde, maar in 2015 voer hij in rustiger water. Hij schreef over literatuur en theater, een relatief veilige bezigheid voor een journalist, zou je denken. Charlie Hebdo was ook niet het enige tijdschrift waarvoor hij schreef, maar die ochtend nam hij zoals altijd deel aan de redactievergadering van dat tijdschrift en dat veranderde zijn leven. Zijn relaas, De flard getiteld, werd vertaald door Ghislaine van Drunen, Annelies Kin en Nathalie Tabury.

Lançon doet met zijn boek de Franse praatcultuur eer aan. Het verslag van zijn belevenissen is geen bondig relaas geworden dat zich tot de feiten beperkt, noch zijn de uitweidingen allemaal relevant. Hij gebruikt bepaalde herinneringen om andere onderwerpen aan te snijden, die niet zelden verband houden met literatuur. Lançon legt ook uit waarom hij dat doet: ‘Ik schrijf om me ook dat te herinneren, alles wat ik haast was vergeten, alles wat ik ben kwijtgeraakt, in de wetenschap dat ik het desondanks toch ben vergeten of kwijtgeraakt.’ Het goede aan deze werkwijze is dat het de lectuur verlucht en het boek zo niet alleen maar de kommer en kwel beschrijft die de auteur is overkomen. Het nadeel ervan is dat de schrijver weleens lezers – die over de aanslag en de gevolgen willen lezen en niet per se kennis van of interesse in Franse literatuur of theater hebben – zou kunnen verliezen onderweg.

De manier waarop Lançon het eigenlijke ogenblik van de aanslag beschreven heeft, is zonder meer nobelprijsliteratuur. Het gegil buiten het vergaderlokaal, de doffe ploffen van de kogels, de ‘Allahoe akbar!’-kreten van de terroristen, het vallen van zijn collega’s, zijn eigen vallen, de onwezenlijke minuten van oorverdovende stilte achteraf, Lançon maakt er een langgerekt slow-motion kippenvelmoment van. Wie dit leest, zit naast de slachtoffers in het lokaal, wordt mee door kogels geraakt, valt mee op de grond. Vijf sterren zijn niet genoeg om dit ene hoofdstuk te quoteren.

‘Ik hoorde het doffe geluid van de kogels steeds beter, een voor een, en toen ik me had opgerold en niets of niemand meer zag alsof ik op de bodem van een kist vastzat, knielde ik neer en ging toen rustig, bijna zorgzaam liggen alsof het om een oefening ging, terwijl de gedachte door mijn hoofd ging dat ik mezelf naast al de rest – welke rest? – niet mocht bezeren tijdens mijn val.’

De lange lijdensweg die volgt neemt nog meer dan driekwart van het boek in beslag en is grotendeels gesitueerd in het ziekenhuis. Lançon beschrijft mislukte operaties, maandenlang niet kunnen praten, zijn angst om het ziekenhuis te verlaten, de relatie met vrienden en familie. Sommige anekdoten zijn intens en ontroerend, andere zitten vol humor. Ondanks de problemen en de angsten van de schrijver, is dit een positief boek geworden dat aangenaam leest, ook al durft hij wel eens langdradig worden. Lançon schrijft eerlijk over wat vooral moeilijke momenten zijn, maar vervalt niet in zelfbeklag of kritiek. Hoewel hij het ongetwijfeld liever niet had meegemaakt, toont Lançon zich met dit boek een uitstekend onderzoeksjournalist.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Marvin O.

Gesponsord

June steelt Athena's net voltooide manuscript en publiceert het als haar eigen werk. Verdient dit stukje geschiedenis niet verteld te worden, ongeacht door wie?

Als de Amerikaanse pionier van de moderne dans tart Isadora Duncan de normen en wetten van haar tijd, zowel in haar kunst als in haar persoonlijke leven.

Fredo en Luigi zijn twee heel verschillende broers. Wanneer Fredo na vele jaren terugkomt naar Italië, heeft dat alles te maken met de dood van hun vader en diens lege, oude huis.

Koning Willem II is verwikkeld in een machtsstrijd met West-Friesland wanneer hij vader wordt van twee zoons: de wettige Floris en de bastaard Alard.

Perdido, het stadje waar de rijke familie Caskey de scepter zwaait, wordt in 1919 getroffen door een overstroming. Enige dagen later verschijnt de mysterieuze Elinor.

Dit gedetailleerd portret van Volodymyr Zelensky is gebaseerd op vier jaar verslaggeving, uitvoerige reizen met de president naar het front en tientallen interviews.

Wanneer voormalig spion Maggie Bird een lichaam op haar oprit vindt, weet ze dat iemand achter haar aan zit. Ze richt zich tot haar oude vriendenkring van gepensioneerde CIA-agenten.

Dit boek bevat waardevolle lessen om je eigen koers te varen, speciaal voor jongeren. Ontdek hoe je een positieve mindset ontwikkelt, leert omgaan met stress en rust in je hoofd vindt.

Een toevallige ontmoeting zet het leven van de zeventienjarige Victoria op de kop. Binnenkort zal ze gedwongen zijn om diep de natuur in te vluchten en haar leven achter zich te laten.

Herman Koch besluit na zijn diagnose eigenlijk meteen dat hij de kanker een zo beperkt mogelijke rol in zijn leven wil laten spelen: 'Ik zou niets doen.'

Hoe ga je om met de belangrijkste relaties in je leven? Als de verhoudingen goed zijn, kun je ook beter omgaan met de andere problemen om te gaan die op je pad komen.

Het is mei 1940 en Rotterdam staat in brand. De half-Joodse Debra ontmoet een jonge wolf wanneer de Rotterdamse Diergaarde wordt getroffen door bommen.

Beaujon leidt in Constantinopel een comfortabel leven, maar dat verandert als hij betrokken raakt bij een aanslag op een antiek monument.

Volwassen zijn in deze tijd, hoe doe je dat? Doe je het alleen, of durf je het samen? Een onmisbaar boek voor ex-pubers, voor Generatie Hoi. Met veel survivaltips en voiceberichten!

Het logboek van Peter R. de Vries, over de laatste anderhalf jaar van zijn leven, wordt afgewisseld met fragmenten uit het dagboek van zijn zoon Royce.

Metin gaat studeren in San Francisco en is vastbesloten zijn oude zelf achter zich te laten. Een paar weken na zijn aankomst, vinden de aanslagen van 11 september plaats.

Wanneer de introverte William trouwt met de bruisende Julia, wordt hij als vanzelf opgenomen in haar chaotische, liefdevolle familie. Dan komt de duisternis uit zijn verleden naar boven.

Daniel leidt een bewogen leven. Wanneer haar reputatie verslechtert, voelt ze zich in het nauw gedreven. En nu is Daniel dood. Jodie, haar grote liefde, wil weten waarom.

Als zijn vrouw Alissa plotsklaps verdwijnt en Roland met hun vier maanden oude zoontje achterblijft, gaat hij niet alleen op zoek naar haar, maar ook naar het waarom van zijn rusteloze bestaan.

De eenentwintigjarige M. vertrekt in 1989 halsoverkop naar Parijs en gaat aan de slag als au pair. Om grip te krijgen op het leven, schrijft ze.

In de donkerste periode van haar leven wil Milouska Meulens weten wie ze echt is en waar ze thuis is. Die vragen kan ze alleen beantwoorden als ze weet waar ze vandaan komt.

Wanneer Hugo's vroegere gouvernante overlijdt, duiken de verloren gewaande dagboeken van zijn grootvader Willem Adema op, die een ontstellend licht werpen op diens oorlogsjaren.

Drie jaar na het overlijden van zijn opa en de verdwijning van diens vrouw Pepa krijgt Ruben Kruijssen de opdracht de Alquerías, het familiehuis in Spanje, te verkopen.

Spontane foto’s waren zeldzaam aan het eind van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw. Fotografen als Jacob Olie en James Higson legden zich juist toe op het fotograferen van het leven van alledag.

Titus Crown is de eerste zwarte sheriff van Charon County. Na de moord op een onderwijzeres wordt de dader, een zwarte oud-leerling, doodgeschoten door Titus' hulpsherrifs voor hij kan ingrijpen.