Boeiend historisch relaas, de fictie valt echter tegen

Anna Kim (1977) is Zuid-Koreaanse van geboorte maar verhuisde al op haar tweede met haar familie naar West-Duitsland. In 1984 migreerde het gezin naar Wenen en daar woont Kim nog steeds, al verbleef ze ook een paar jaar in Londen. Ze schrijft poëzie en romans en dat leverde haar in 2010 de European Prize for Literature op voor haar roman Die gefrorene Zeit, een boek uit 2008. Ze heeft nog familie in Zuid-Korea die ze geregeld bezoekt en haar afkomst stimuleerde haar om de geschiedenis van haar geboorteland grondig te onderzoeken, waaruit De grote thuiskomst is voortgesproten. Dit nieuwste boek van Kim is vertaald door Goverdien Hauth-Grubben.    

Een naamloze jongedame die als vierjarige door een Duits echtpaar werd geadopteerd, is in Seoel op zoek naar haar afkomst. Ze komt in contact met Yunho Kang, een achtenzeventigjarige man. Ze vertaalt voor hem een brief die hij recent ontving uit Amerika en die hij niet kan lezen. Uit de brief blijkt dat ene Eve Lewis zonder verwanten is overleden. Yunho’s adres werd in haar persoonlijke bezittingen gevonden. Haar overlijden zet Yunho ertoe aan om zijn levensloop aan de jongedame te vertellen. In twee grote delen vertelt hij vervolgens eerst hoe hij is opgegroeid in een Korea dat tijdens zijn tienerjaren door een burgeroorlog in twee gescheurd werd, en hoe hij vervolgens met zijn vrienden Mino (alias Johnny) en Yunmee (alias Eve) naar Japan vluchtte.    

Het boek speelt zich voornamelijk af in 1959 in Seoel en in 1960 in Osaka, maar Yunho keert tijdens het vertellen ook heel vaak terug naar de decennia die eraan voorafgingen en geeft de lezer een geschiedenisles die soms zelfs helemaal tot de tweede helft van de negentiende eeuw teruggaat. Yunho en zijn vrienden en familie zijn fictieve personen maar vormen wel een blauwdruk voor tienduizenden Koreanen uit die periode. Wie dit boek leest komt enorm veel te weten over de vorming van de beide Korea’s, zowel wat betreft politieke achtergrond als hoe de bevolking leefde en, vooral, overleefde. Ook de onderdrukking door Japan is erg uitgewerkt. Kim heeft veel research gedaan en heeft een stukje van de geschiedenis van een voor ons soms mysterieus land in een heel toegankelijk en behapbaar boek verwerkt.    

Maar het boek beoogt fictie te zijn en daarom stopte Kim er een dubbele plot in. Er is de naamloze jongedame uit het heden die op zoek is naar haar roots, en er zijn de drie vrienden die zestig jaar geleden tijdens oorlogen en vluchten verzeild raakten in een driehoeksverhouding met Eve als middelpunt. Beide plots worden heel slecht uitgewerkt. Over de zoektocht van de jongedame komen we amper iets te weten. De schrijfster geeft wat voorzetten waaruit moet blijken dat het Koreaanse kindermeisje van de jongedame mogelijk een tante was van haar. Maar Kim kopt die voorzetten niet in doel door ze uit te werken. Ze onderneemt zelfs geen enkele poging daartoe. Nadat de hint over de vermeende tante is gevallen, vernemen we niets meer over die zoektocht. Dat Kim geen afsluitend hoofdstuk toevoegde om de zoektocht van de jongedame af te ronden, is een afknapper. Maar ook de andere plot, met Yunho en zijn vrienden in de hoofdrol, eindigt heel abrupt en onafgewerkt. Dat Eve uiteindelijk naar Amerika migreerde en daar stierf, is bekend, maar hoe het Yunho en Johnny verging, dat is een vraag die nooit echt wordt beantwoord. Kim wilde overduidelijk de Koreaanse geschiedenis beschrijven die uiteindelijk leidde tot een burgeroorlog, en de toegevoegde fictie dient slechts om deze geschiedenis als roman te kunnen verpakken. Kim bevestigt dat ook onrechtstreeks door soms tientallen bladzijden lang geschiedenis te doceren zonder fictieve hoofdpersonages.    

Conclusie: De grote thuiskomst is een heel overtuigend, boeiend en leerzaam boek, met vlotte pen geschreven, en erg de moeite van het lezen waard, maar omdat de lezer een roman wordt beloofd, dreigt toch teleurstelling.