Stand-upcomedy op papier

Op een dag staat Jan de Vries voor de spiegel en beseft: hij wordt eenenvijftig. Zijn vrouw is vijf jaar jonger, het echtpaar heeft geen kinderen, hun hoogtepunt lag in de eighties. Nu blijft vooral sleur over. Jan werkt als IT’er en probeert zichzelf relevant te houden door een content management system in stand te houden dat eigenlijk te duur en verouderd is en voor Jan nog amper uitdaging biedt. In zijn vrije tijd speelt hij ongeveer maandelijks dj op een trouwfeest, samen met zijn vriend Chris. Zelfs de seks met zijn vrouw wordt in de agenda ingepland. Onvermijdelijk stelt Jan zich de vraag of hij op deze manier de rest van zijn leven zal slijten. Op een bepaald moment ontstaat op een buurtfeestje het idee om een dansavond te organiseren voor 45-plussers. Ongetwijfeld een gat in de markt, denken ze. Maar de oorspronkelijk overenthousiaste buren haken een voor een af tot uiteindelijk Jan en Chris als enige organisatoren overblijven.

“ ‘[...] Wist je dat Willy Vandersteen op de naam Amoras is gekomen door het woord Saroma achterstevoren te lezen [op een pak pudding]?’
[...]
‘Als er toen een pakje Klop-Klop voor hem had gestaan, hadden we nu dus Suske en Wiske op het eiland Polk-Polk gehad.’ ”

Wie van dit soort humor – absurde ideeën gecombineerd met woordgrapjes – houdt, zit met Paradijs bij het dashboard licht gebeiteld. Auteur Robert van Eijden (1971) is er meesterlijk goed in en het boek staat vol bijzondere vondsten. Het boek levert stand-upcomedy op papier af, met een te organiseren dansavond als rode draad. Hoofdpersonage Jan de Vries houdt van flauwe woordgrapjes waarop zijn omgeving matig of niet reageert, en dit geeft de schrijver de mogelijkheid om ze te etaleren zonder af te gaan. Valt een grap tegen, dan is het de schuld van het hoofdpersonage. Briljant gevonden, maar niet nodig, want de woordgrappen zijn echt goed. Een glimlach, een grijns, een luide lach, het is vrij waarschijnlijk dat elk van deze je minstens één keer ontsnapt. Stoïcijns blijven lezen is haast onmogelijk.

Maar vergis je niet, dit is geen weinigzeggend niemendalletje dat slechts aan elkaar hangt dankzij wat grappen en grollen. Jan de Vries, zijn vrouw Nathalie en zijn vriend Chris tonen zich ook kwetsbare en in zekere zin trieste personages die worstelen met hun identiteit, nu een jongere generatie het roer stilaan overneemt, er sleur en verveling dreigt, en de grote vraag – Wat Wil Ik Nog Met De Rest Van Mijn Leven? – alsmaar dringender klinkt. Het boek wordt terecht een being of age-roman genoemd. Van Eijden laat erin zien dat de grens tussen grappig en meelijwekkend soms flinterdun is.

De titel van het boek verraadt al dat muziek een rol speelt. Meatloaf uiteraard, maar ook heel wat andere belangrijke bands en nummers uit de eighties passeren de revue. Een logische keuze, want veel mensen behouden een leven lang een bijzondere voorkeur voor de muziek die tijdens het volwassen worden een rol speelde. Via playlists die regelmatig opduiken krijgen we een (beperkt) overzicht van de muziek die in die periode populair was. Van Eijden voorziet bij de nummers die Jan de Vries draait genoeg gekke animatie om elke lezer te laten meegenieten van wat er tijdens zo’n nummer allemaal kan gebeuren. Decibelmeters, gevulde eieren en dronken familieleden ontsieren de trouwpartijen op vermakelijke wijze.

Het boek laat zich bijzonder vlot lezen. Het eindigt met een wat afwijkend laatste hoofdstuk met daarin voor de kenners onder andere nog een kleine verwijzing naar Meatloaf. Met het hoofdstuk wordt het bestaan van een eigen wil origineel in vraag gesteld. Dat laatste hoofdstuk was in feite niet nodig geweest want met het voorlaatste hoofdstuk had de schrijver al het perfecte einde voor dit boek geschreven. Een aanrader voor iedereen die humor niet als een scheldwoord ziet.