Een waardige opvolger

Björnstad, een stadje waar je niet kan leven, alleen maar overleven, is terug! En nog steeds is ijshockey er een zaak van levensbelang. In het eerste deel, dat gewoon Björnstad heette, werd menig leven verwoest na enkele onverkwikkelijke gebeurtenissen. Meteen bij aanvang van het vervolg, Wij tegen jullie, laat de auteur er geen twijfel over bestaan dat de rust nog niet weer zal keren. Trainer David is ingelijfd door concurrent Hed en in zijn kielzog hebben verschillende ijshockeyspelers eveneens de overstap gemaakt. Het gemeentebestuur besluit dat het tijd wordt de club op te doeken. Technisch directeur Peter zit met de handen in het haar maar als een deus ex machina springt politicus Richard Theo op het toneel met een plan om de club te redden. Theo wil echter alleen zijn politieke macht vergroten en begint subtiel mensen te manipuleren en tegen elkaar op te zetten. Maar omdat de mensen van Björnstad zijn wie ze zijn en ijshockey niet zomaar een sport is, loopt alles algauw danig uit de hand.  

De naam Fredrik Backman (1981) associeert iedereen meteen met Een man die Ove heet. Dit boek, waarin humor en leed hand in hand lopen, was ‘s mans debuut, werd meteen een internationale bestseller en werd met succes verfilmd. De Zweedse versie verscheen in 2012 en amper vijf jaar later rolde zijn achtste boek al van de persen. Backman bewees in die korte periode een zeer veelzijdig schrijver te zijn. Hij kan humor brengen maar kan ook een verhaal bouwen op niets anders dan ontroering, zoals hij bewees met En elke ochtend wordt de weg naar huis steeds langer. Ook de Björnstad-serie drijft niet op humor, maar moet het hebben van een originele en licht overdreven plot, gecombineerd met enkele bijzondere personages. Björnstad krijgt binnenkort een adaptatie tot tv-serie en de Engelse vertaling van Wij tegen jullie staat ondertussen op de longlist voor de Goodreads Choice Awards 2018. Vinden we de vertaling, die door Edith Sybesma werd verzorgd, volgend jaar terug bij de Hebban Awards?  

Wij tegen jullie kan los van het eerste boek gelezen worden. Backman heeft dit vervolg zodanig geconstrueerd dat de weinige voorkennis die nodig is, op het juiste ogenblik aan de lezer wordt opgediend. Wie Björnstad niet las moet wel beseffen dat belangrijke gebeurtenissen uit dat boek in deel twee verklapt worden. Afzonderlijk te lezen wil hier dus niet zeggen dat de verhalen losstaan van elkaar.  

Backman maakt gebruik van een bijzondere stijl waarbij de verteller niet onder stoelen of banken steekt dat hij alwetend is. Regelmatig worden alinea’s afgesloten met een zin die aangeeft dat er wat staat te gebeuren, of dat wat men net gelezen heeft, niet helemaal weergeeft hoe de vork echt aan de steel zit. Backman loopt op die manier geregeld vooruit op de feiten en zet daarmee tot verderlezen aan. Want natuurlijk, wie weet dat een situatie op het punt staat te keren, kan het boek onmogelijk dichtklappen. Backman heeft dat trucje bijzonder goed onder de knie en jaagt de lezer voort van de ene cliffhanger naar de andere.  

Backman concentreert zich meestal op de situaties en houdt de uitwerking van personages wat vaag. Toch weet de lezer snel welk vlees hij in de kuip heeft. Kleine gebaren, een steelse blik, of een personage dat zwijgt als woorden verwacht worden, vertellen de lezer uiteindelijk bijzonder veel over wie ze zijn. Het onvermogen om zich te uiten en de onrechtstreekse manier van ageren typeren de inwoners van Björnstad erg. Ze zijn de verpersoonlijking van de horen, zien en zwijgen-aapjes. Vaak hebben ze ook een wat donkere persoonlijkheid, waarin Backman, die lijdt aan depressies en angstaanvallen, de demonen kwijt kan waar hij zelf mee worstelt.  

Wij tegen jullie is een waardige opvolger van Björnstad en geen kopie. Backman blijft van de eerste tot de laatste bladzijde boeien en weet ook te ontroeren. Voor fans van Björnstad voelt Wij tegen jullie aan als thuiskomen.