Kennis als weg naar de brandstapel ! ★★★★1/2

In deze lijvige historische roman neemt Susana Martin Gijon je mee naar het Sevilla van 1580, een stad die groeit en bloeit onder de impuls van de koloniale handel met West-Indië. Maar er zijn kapers op de kust! Is het monopolie van Sevilla een doorn in het oog van het naburige Cadiz? Of zijn er dichter bij huis duistere krachten aan het werk? In de haven aan de Betis (1), de Romeinse naam voor de Guadalquivir, heerst grote onrust. Slinkse praktijken ontnemen de bijgelovige scheepslui de zin om in dienst te gaan bij de koopvaardijvloot. En een leeg schip vaart niet uit. Het spel wordt keihard gespeeld op de rug van de straatarme, verguisde prostituees.

De scheefgegroeide sociale verhoudingen doen middeleeuws aan. De adel gedraagt zich feodaal, voormalige tot slaaf gemaakten worden vernederd, de kleine burger wordt afgesnauwd. Terwijl het taalgebruik van de meesters grof klinkt, is het loon naar werk mensonterend schamel. Kinderen hebben bijna geen tijd om kind te zijn. Het verlies van de onschuld komt veel te snel.

VERFOEILIJKE IJDELHEID
En alsof die maatschappelijke structuur nog niet onderdrukkend genoeg is, hangt de repressie van paus en kerk als een donderwolk boven het dagelijkse bestaan. Hoewel historici hebben besloten om de middeleeuwen in het jaar 1500 te laten eindigen, is er in 'Dochters van Sevilla' van vrijdenken en geestelijke ontwikkeling geen sprake. Woorden, ideeën en gedrag worden nog steeds langs de strikte meetlat van de bijbel gelegd. Daarom leidt het verwerven van kennis tot hoogmoed en prijzen trotse mensen niet god maar zichzelf. Een doodzonde! De mens is sowieso een zondig wezen dat maar zeer moeilijk te redden is. Het orthodoxe katholicisme is bijgevolg een leer van boetedoening, schuldgevoelens, kastijding en de uiterst moeilijk begaanbare weg naar de hemel.

REPRESSIE
Die angstcultuur wordt nog versterkt door het regime van de inquisitie die van zonde verdachte burgers voor een kerkelijke rechtbank kan brengen, hen veroordelen, opsluiten, folteren en eventueel naar de brandstapel verwijzen. Zelfs de priores van het karmelietessenklooster in Sevilla heeft enige tijd doorgebracht in de kerkers van de inquisitoren. Omdat het voortbestaan van het convent haar prioriteit is, schrikt ze zich een hoedje als ze ontdekt dat zuster Catalina een beetje buiten de geloofslijntjes kleurt. Sterker nog, haar eigenwijze, nieuwsgierige non is bevriend met een vrouw van lichte zeden. En dan zijn we terug bij het verhaal van de vervloekte boten. Het plot leest als een trein en behoeft geen verdere duiding.

Susana Martin Gijon heeft een boek uit één stuk geschreven, een hecht verhaal met een niet-verslappende spanningsboog. Ook de personages houden de rug recht, kijken de uitdagingen van een bedreigende leefwereld recht in de ogen. De jonge Damiana, die haar moeder op de brandstapel heeft moeten achterlaten, verkoopt haar lichaam om te kunnen eten. Zo nodig haalt ze een mes onder haar rokken vandaan. En wat gezegd van zuster Catalina die in het inquisitiehuis de gruwelijkste martelingen doorstaat?

GOUDLAND
Schijnbaar moeiteloos beroert deze schrijfster je hart en je geweten. Haar vertelstem is zwierig maar ook rauw. Haar taal is messcherp en even hardvochtig als de wereld die ze oproept. 'Dochters van Sevilla' is een luide aanklacht tegen geïnstitutionaliseerde onderdrukking en corruptie. Despoten zijn alleen aan de buitenkant moraalridders! In hun ziel huist ordinaire hebzucht die in het Spanje van de 16de eeuw de naam El Dorado droeg!

(1) Denk ook aan voetbalclub Betis Sevilla