puberale gevoelens in tijden van oorlog

Moeders omhelzing
De enige, de laatste
Zal altijd bij me blijven
Door alle tranen, alle ongeluk
Door alle zware momenten
We zullen het allebei doorstaan, jij en ik
En dan zal een sprankje oplichten


Renia Spiegel zag het levenslicht op 18 juni 1924 in Uhryńkowce. Dit ligt in de provincie Tarnapol in het zuidoosten van Polen. (Dit behoort nu bij Oekraïne). Het is 31 januari 1939 als ze op vijftienjarige leeftijd haar dagboek begint te schrijven. Renia woont bij haar grootouders omdat haar mama en zusje het land rondreizen. Haar zusje acteerde in films en op het toneel. Ze werd bestempeld als de Shirley Temple van Polen. Renia heeft zich dan al toegelegd op het schrijven.

Haar besluit om in een dagboek te schrijven is omdat ze een vriendin nodig heeft, iemand waar ze haar bevindingen en geheimen mee kan delen en die bovenal zwijgt! Dit is voor Renia de beste manier om al haar gevoelens neer te pennen. Ze begint bijna altijd met “Lief dagboek!” Ze schrijft er niet elke dag in, er kunnen soms dagen of weken tussen zitten. Haar dagboek wisselt af tussen een paar regels tot grote stukken tekst, al dan niet gepaard gaand met een gedicht.

“Lief dagboek, ik begrijp hoe belangrijk je bent. Steeds vaker blader ik door je bladzijden, op zoek naar wat ik op een bepaald moment voelde”. (blz.51)

De toon wordt direct gezet in haar schrijfsels. Alhoewel ze een vriendin heeft waar ze mee naar school gaat valt het op dat Renia zich heel eenzaam en verdrietig voelt, eigenlijk bijna op het depressieve af. Ze is zelden gelukkig en dat spat zo van de pagina’s af! Renia is een heel intelligent meisje en weet hoe ze de dingen en vooral haar emoties omschrijft. Daar komen dan ook nog de gedichten aan te pas die heel uniek zijn. Ze pent er maar op los en weet over gelijk wat een gedicht uit haar vingers te toveren. Deze gedichten zijn een voor een pareltjes om te lezen. Maar wat ze bovenal het meeste mist, is haar mama. Dit loopt als een rode draad doorheen haar dagboek. Ze voelt zich werkelijk eenzaam en verlaten en bidt dat ze haar mama kan zien.
In september 1939 breekt de oorlog uit en ondertussen kan ze niet meer weg bij haar grootouders. Renia gaat naar school en probeert daar ook het beste van te maken. Gelukkig heeft ze ook haar klasgenoten en de jongens zijn ook erg in trek. Renia zit volop in de puberteit en dat begin je ook te merken in haar dagboek. En dan wordt ze tot over haar oren verliefd op Zygu. Vanaf dan staat haar dagboek bol van verlangen voor hem. Het is natuurlijk dat ze al haar puberale gevoelens neerpent maar voor mij was dit echt teveel van het goede. Het haalde niet alleen de vaart uit het verhaal maar het werkte enorm storend. En dit is eigenlijk wel het grootste gedeelte waar ze haar dagboek aan wijdt. Ze beschrijft haar leven maar laat bitter weinig los over de oorlog buiten het feit dat haar mama niet bij haar is omwille van deze situatie.

Het is mede door Renia’s prachtige schrijfstijl en haar prachtige en hartroerende gedichten dat het boek zo’n vat had op mij. Ze schrijft op een heel volwassen manier, iets dat je van een vijftienjarige niet direct verwacht en al zeker de poëzie niet! Ze leeft werkelijk in haar eigen kleine wereldje. Ook tijdens deze verschrikkelijke periode merk je dat ze een puber is met haar eigen grote zorgen. Ze bewierookt de talenten van een ander maar beseft eigenlijk niet hoe geweldig zij wel is en wat voor vaardigheden ze werkelijk bezit. Ze is een bijzonder bedachtzaam en begaafd meisje!

Het is in juli 1942 dat ze haar laatste aantekeningen maakt in haar dagboek. Ze neemt dan ook afscheid van haar dagboek: “ Lief dagboek, mijn geliefde, dierbare vriendin! Samen hebben we vreselijke dingen meegemaakt en nu is het ergste moment gekomen”. (blz 323)

De laatste bladzijden van haar dagboek werden door haar vriend Zygmunt geschreven. Hij heeft Auschwitz overleefd en heeft haar dagboek veilig kunnen bewaren. Het is dan ook hij die in de begin jaren ’50 het 700 tellende dagboek aan Renia’s zus weet te overhandigen. Het heeft zeventig jaar in een safe gelegen tot Elizabeth het met de wereld wilde delen.

Zowel het voor- als het nawoord zijn zeer belangrijk en vooral interessant om te lezen. Daar krijg je eigenlijk en eindelijk de informatie over de oorlog te lezen. Hier wordt het levensverhaal van Elizabeth uiteengezet. Het is mede door dit dat het boek van mij een ster meer krijgt. Als je hoopt op een verhaal zoals à la Anne Frank dan kom je bedrogen uit. Dit is een relaas van een pubermeisje die met veel dingen worstelt en alles emotievol neerpent. Biddend en hopend op een mooie toekomst, een toekomst die teniet werd gedaan door drie schoten!! 4 fonkelende sterren voor Renia!

Het leven is een strijd
De wereld een strijdveld
Ik zal vechten, ook al geloof ik
Niet in de overwinning