Strijd om het leven… of de dood?

Is het ooit mogelijk om het leven en de dood te begrijpen? Marco Kunst doet een ambitieuze poging om deze vraag te beantwoorden in de young adult-roman Kroonsz.

De zeventiende-eeuwse arts Zacharias Kroonsz gelooft dat hij dicht bij een doorbraak in de wetenschap is. God beslist over leven en dood, maar Kroonsz gelooft dat mensen levenslijnen hebben die gemanipuleerd kunnen worden. Tijdens zijn experimenten om deze levenslijnen zichtbaar te maken gaat hij ver, en dwingt hij zijn zoon Wessel om mee te helpen. Het resultaat van deze experimenten is angstaanjagend: Kroonsz heeft een gat in de werkelijkheid gecreëerd, de Torn. Aan de andere kant van de Torn bevinden zich de zielen van mensen die overleden zijn. Om meer te weten te komen over de Torn besluit Kroonsz om zijn eigen levenslijn en die van zijn zoon dusdanig te manipuleren dat ze allebei eeuwen door kunnen leven zonder ouder te worden. Dit is niet het enige offer dat Wessel en zijn vader brengen voor het vergaren van kennis. De zielen in het hiernamaals worden het liefst gevoed door personen met lange levenslijnen, en het is de taak van Wessel om kinderen te verzamelen die aan de Torn worden geofferd.

De opzet van Kroonsz is ambitieus: het verhaal speelt zich af in zowel het heden als in het Amsterdam van de zeventiende eeuw. Daarnaast lopen fictie en non-fictie voortdurend door elkaar. Beroemde historische personen als Spinozaen Christiaan Huygens maken deel uit van de fictieve wereld die Kunst heeft gecreëerd. Uiteindelijk worden de verhaallijnen uit het heden en verleden bij elkaar gebracht, maar de manier waarop dit gebeurt voelt als een kunstgreep. De drie eeuwen worden namelijk overbrugd door dagboekfragmenten van Wessel. Zijn hersenspinsels stellen meestal niet meer voor dan een oppervlakkige observatie van wat er in de loop van de tijd allemaal verandert. Uiteindelijk is het Wessels verliefdheid op de eenentwintigsteeeuwse Pink waarmee het verhaal weer op gang komt. Samen met haar schoolvriend Bor wordt Pink door Wessel ingeschakeld om zijn vaders onderzoek te stoppen. Pink en Bor staan vooral in dienst van de afwikkeling van het verhaal, en als karakters missen ze de complexiteit die Wessel en zijn vader zo interessant maakt.

Het is dan ook niet de uitwerking van het verhaal, maar de insteek die Kroonsz interessant maakt. De filosofische en wetenschappelijke passages zijn complex, maar worden door Kunst, zelf filosoof, toch begrijpelijk gemaakt. Dat deze filosofische inslag je kijk op het leven verandert, zoals de achterflap belooft, is een iets te hoogdravende conclusie. Daarvoor kost het te veel moeite om bij de les te blijven bij al te wetenschappelijke passages. Ondanks de tekortkomingen in de uitwerking van het verhaal, heeft Marco Kunst een nieuwe weg ingeslagen in het young adultgenre. Kroonsz bewijst dat complexe onderwerpen als geloof, wetenschap en filosofie niet geschuwd hoeven worden om tot een spannend verhaal te komen.