Interessante toekomstroman, maar niet over het klimaat
Van Karina of de ondergang van Nederland van Wouter Godijn (Atlas Contact, 2021) verscheen binnen drie maanden een tweede druk, waarbij voor- en achterflap vol werden gezet met vier- en vijfsterrenjubel uit o.a. de Volkskrant, Trouw en NRC Handelsblad. Op voorkant: “Literair vuurwerk […] een roman waarin echt iets op het spel staat.”
Op het ogenblik is klimaatfictie in en de achterflap speelt daarop in door te openen met “De zeespiegel stijgt, Nederland wordt steeds natter”, alsof dat in deze roman het belangrijkste is. Godijn sluit daar bij aan: “Ik begin bij de zeespiegel. De hedendaagse zeespiegel (het is 2031) doet wat hij geacht werd niet te doen. Stijgen.” (blz.17). Hij laat de ik naar de zee reizen om het met eigen ogen te zien, maar daarna is het: de “stijgende zeespiegel verdween – nadat hij een dag of vijf, zes een hot item was geweest – op mysterieuze wijze uit het nieuws.” (blz. 27) En pas op bladzijde 147 komt het weer ter spraken, heel terloops.
Deze roman gaat dan ook niet over het klimaat en de klimaatcrisis, en is dus ook geen klimaatfictie. Helemaal aan het eind schrijft de ik dat ook: “En opeens dacht ik weer aan die vreemde fantasie die ik de afgelopen tijd regelmatig had gehad. Dat mijn leven door iemand werd geschreven. Dat ik, zelf schrijver, me bevond in een boek van weer een andere schrijver. Stel nu eens (voor de aardigheid) dat hij in dat boek Nederland niet liet onderlopen (gniffel) omdat hij wilde waarschuwen voor de klimaatsverandering (welnee!), dat hij alleen maar hoopte dat zijn lezers dat zouden denken. (De smiecht!) Dat ze er met z’n allen in zouden trappen, terwijl hij in werkelijkheid alleen maar boos was, omdat hij Zijn Grote Liefde was kwijtgeraakt. Zijn woede uitleefde door de hele boel onder water te zetten.” (blz. 318)
Karina of de ondergang van Nederland is een boeiende, dynamische, humorvolle, relativerende en geëngageerde roman vol zelfrelativering. Wanneer je citaten begint te noteren, blijf je bezig met overtypen. Het is literair vuurwerk, inderdaad, waarin voortdurend de werkelijkheid van de roman ter discussie staat; de ik is een schrijver maar niet de schrijver Wouter Godijn die de roman schrijft. En is het is ook een toekomstroman, maar een die, naast het verhaal over de Grote Liefde, gaat over het politieke klimaat, zoals dat wel eens wordt uitgedrukt. Hij gaat niet over stijgend water, dat is alleen maar maar dichterlijke beeldspraak.
Het verhaal zou zich afspelen in 2031, maar dat wordt niet echt de werkelijkheid. Je kunt een wel een fictieve politicus als Groverd Wild bedenken die “ons allemaal op den duur naar de verdoemenis [leidt]. Naar het einde van het o zo fragiele bouwsel dat we beschaving noemden.” (blz. 318), wanneer je dan aan Jeroen Dijsselbloem (!) denkt, vergelijkt met Marron, Xi of Poetin, “er waren een heleboel enge mannen om uit te kiezen” (blz. 318), dan zit je in 2021, niet in 2031. Toch ervaar je het als lezer wel als een toekomstroman, maar dan wel een toekomstroman over wat er nu aan het gebeuren is: “Het was gebeurd: Nederland, het vredige landje waar nooit iers gebeurde, het poppenhuislandje van de boerenkool, van de kwaakmannetjes en de kwaakvrouwtjes, de Leegputtens, de Jorritsma’s, de Ruttes, de Balkenendes, de Bussemakers en de Dijsselbloemen, het land dat sinds de Tweede Wereldoorlog had gesudderd en gesudderd, als een stoofpot die hoelang hij ook sudderde nooit echt gaar zou worden, was veranderd in Marron Country. Of Poetin-land. Nederland was nu zo’n land waar mensen die er standpunten op na hielden die de regering onwelgevallig waren, spoorloos verdwenen.” (blz. 205) Waarbij de Leegputtens verwijst naar zijn roman Hoe ik een beroemde Nederlander werd uit 2013.
De “ondergang van Nederland” uit de titel is dus de ondergang van het Nederland zoals we dat kennen, een sociaal politieke verandering. Eigenlijk is dit weer zo’n autobiografische sciencefiction, hetgeen niet wegneemt dat het wel degelijk ook sciencefiction is, een extrapolatie van huidige ontwikkelingen naar een nabije toekomst.
Een boeiende, leuke en interessante toekomstroman, niet over het klimaat, alleen maar over het politieke klimaat, waarvan ik mij afvraag of deze de liefhebber van sciencefiction zal aanspreken.
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Paul van Leeuwenkamp
Gesponsord
Beth leidt een gelukkig leven met haar man Frank op hun schapenboerderij, maar dan komt haar jeugdliefde Gabriel terug, met wie ze als zeventienjarige een intense zomer beleefde. Bekijk alle Boekenweektips.
Fayes vader bedreigt niet alleen haar, maar ook haar dierbaren en levenswerk, het bedrijf Revenge. Ze roept haar vriendinnen om zich heen om de ultieme wraak te plannen. Bekijk alle Boekenweektips.
In concentratiekamp Westerbork doet jonge moeder Catharina alles wat nodig is om haarzelf en haar zoon te laten overleven. Ze gaat als showgirl dansen in het beroemde kampcabaret. Bekijk alle Boekenweektips.
Isabel woont alleen in het huis van haar overleden moeder, waar alles rustig voortkabbelt tot plotseling haar broer Louis met zijn nieuwe vriendin Eva voor de deur staat. Bekijk alle Boekenweektips.
Een onweerstaanbare schelmenroman over Algot Olsson en een bonte verzameling mensen. Algot stort zich op de mooie en hopelijk lucratieve kunst van het distilleren van brandewijn. Bekijk alle Boekenweektips
Een jonge cartograaf vertrekt naar Amsterdam en tekent voor zijn grote liefde in zijn wereldkaart, vlak naast de evenaar, een 'nog onontdekt' eiland dat haar naam draagt. Bekijk alle Boekenweektips.
Op een koude winteravond belandt de zeventigjarige Leah met haar auto in het water. Hoewel de kade al snel vol mensen staat, doet niemand iets. Tot grote frustratie van studente Mirjam. Bekijk alle Boekenweektips.
De meningsverschillen over hoe het tuincomplex bestuurd moet worden, kunnen elk moment weer oplaaien, maar de grootste dreiging komt van de kant van de gemeente. Bekijk alle Boekenweektips.
Philip Dröge duikt in de curieuze geschiedenis van Nederlandstalig New York en New Jersey en doet dat op de fiets. Een boek dat reisgids, geschiedenisboek en road novel ineen is. Bekijk alle Boekenweektips.
Taalwetenschapper Khalid Mourigh gaat de straat op en de scholen langs om straattaal, het gebruik van Engels en de meertaligheid van het Nederlands te onderzoeken. Bekijk alle Boekenweektips.
Aan het begin van de Eindtijd valt de vrijdenkende engel Astoreth naar de aarde. Hij raakt verzeild in apocalyptische avonturen die hem van Amsterdam naar het Zweedse platteland voeren. Bekijk alle Boekenweektips.
Een meisje en een vis denken beiden dat de ander gevangenzit en dus maken ze een wak, maar ze beseffen dat het beter is als ze blijven waar ze zijn. Bekijk alle Boekenweektips.
Terwijl de ambitieuze Pierre groeit in zijn rol op de redactie van een tijdschrift, kelderen de abonneecijfers. Hoe lang moeten tradities en gewoontes in stand worden gehouden? Bekijk alle Boekenweektips.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog raken de levens van Luna en haar vader, de Joodse Rifka, de Indiase Chandar en Thiemen met elkaar verweven op een manier die zij niet voorzien. Bekijk alle Boekenweektips.
Eliza had zes broers, maar alleen Krekel is nog over. Een bangerik, een huilebalk, een blok aan haar been, eigenlijk. Alles gaat mis, maar Eliza en Krekel blijven zoeken naar hun verdwenen broers. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de literaire bundel van zware crimineel Derek L. op het punt staat te verschijnen, mag hij tijdens zijn weekendverlof van de gevangenis aanwezig zijn op zijn eigen boekpresentatie. Bekijk alle Boekenweektips.
In dit hartstochtelijke pamflet toont docent Karim Amghar aan hoe mbo'ers nog steeds te maken hebben met onderwaardering, terwijl ze onmisbaar zijn voor de samenleving. Bekijk alle Boekenweektips.
Wanneer Hitler aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog Oostenrijk binnenvalt, moeten vijf hechte vrienden kleur bekennen. Kun je een ander ooit ten diepste kennen? Bekijk alle Boekenweektips.
Iemand breekt in bij Simon en beweert dat ze beiden vastzitten op een alternatieve belevingsvakantie. Het is het begin van een aangrijpende speurtocht. Bekijk alle Boekenweektips.
Stine Jensen verkent hoe mediastormen kunnen ontstaan en hoe je filosofie kunt inzetten om ze te duiden. Bekijk alle Boekenweektips.
Een kleurrijke groep outcasts raakt betrokken bij het mysterie van Salomé Abergel, de beroemde kunstenares die op het hoogtepunt van haar carrière plotseling verdwijnt. Bekijk alle Boekweektips.
Als Hitler aan de macht komt, vluchten Eva en Itzhak naar het conservatieve Zeeland. Daar haalt het gevaar hen in en Eva zal moeten kiezen. Bekijk alle Boekenweektips.
In de persoonlijke verhalen van Rusland-correspondent Iris de Graaf lees je hoe het is om als jonge vrouw verslag te doen vanuit Moskou, in het land van haar grootmoeder. Bekijk alle Boekenweektips.
Het is ronduit indrukwekkend wat we weten van onze moedertaal, wat we ermee kunnen, en hoe we dingen haarfijn aanvoelen. Bekijk alle Boekenweektips.
Sinds 2015 zit Astrid Holleeder ondergedoken, wat enorme impact heeft op haar leven en dat van haar familie. Ze vertelt over de dagelijkse routines, constante waakzaamheid en haar angst. Bekijk alle Boekenweektips.
Als de politie de dood van haar man bestempelt als een ongeluk, gaat Nadja zelf op onderzoek uit. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
