Lezersrecensie
De multipolaire wereld: een wankel evenwicht
Sinds de val van de Berlijnse Muur in 1989 is het machtsevenwicht in de wereld verstoord en zijn er veel conflicten. Het Westen verliest aan invloed, China groeit sterk en streeft naar expansie, Rusland probeert controle te krijgen over de ex-Sovjetlanden, zoals de Oekraïne. Uitbreiding van het Westen tot de Oekraïne ziet Vladimir Poetin als overschrijding van de rode lijn. Volgens Jonathan Holslag leven we in een instabiele, multipolaire wereld waarin Europa het vaak laat afweten en Rusland en China het vacuüm vullen.
Holslag geeft een breed overzicht van de politieke ontwikkelingen sinds 1989, ze worden goed geïllustreerd en in hun samenhang beschreven. Onder die politieke ontwikkelingen verstaat Holslag vooral de verschuivingen in macht tussen (groepen) landen: politiek, economisch en militair. Centraal staan de bestuurlijke en economische elites. Er is minder aandacht voor alternatieve bewegingen, grote demonstraties, opstanden of revoluties. We vinden dus vrij weinig terug over de invloed van de klimaatbeweging op de wereldpolitiek of over veranderingen in de energie- of migratiepolitiek.
Door de brede opzet is het onvermijdelijk dat bepaalde ontwikkelingen minder uitvoerig worden beschreven. Zo is het jammer dat Holslag niet meer werk maakt van de val van de Muur. Het is het vertrekpunt van zijn boek, maar wat waren de oorzaken? Denk aan de oplopende militaire kosten voor de Sovjet-Unie voor de bewapeningswedloop en de interventie in Afghanistan, de bureaucratische verstarring ingezet onder het langdurige bewind van Leonid Brezjnev of aan Michael Gorbatsjov die te veel overhoop haalde door economische en politieke hervormingen te combineren. Maar als Holslag dit uitvoerig zou willen behandelen, was het boek nog dikker geworden.
Holslag staat evenmin lang stil bij de implosie van de Sovjet-Unie na de val van de Muur, toch de belangrijkste politieke ontwikkeling in de tweede helft van de vorige eeuw. Het uiteenvallen van de Sovjet-Unie geeft een verklaring voor het Russische verlangen het huidige grondgebied te behouden en niet toe te staan dat Oekraïne deel zal uitmaken van het Westen of dat de NAVO kernwapens in Oost-Europa zal installeren.
Ten slotte geeft Holslag weinig commentaar op mogelijke toekomstige ontwikkelingen. Krijgen we in de toekomst een conflict tussen het Westen en China, ontstaat er toch weer een bipolaire wereld, gaat de fragmentatie verder of mogen we toch hopen op meer mondiale samenwerking? Maar onvoorspelbaarheid is het kenmerk van een multipolaire wereld.
‘Van muur tot muur’ is een inspirerend boek dat doet nadenken over de belangrijkste politieke machtsverschuivingen in de wereld van de afgelopen 30 jaar. Het bevat vele voorbeelden en beperkt zich niet tot de feiten, maar laat ook samenhangen zien.
Zie uitvoeriger 'De multipolaire wereld van Jonathan Holslag: een wankel evenwicht' op dewereldmorgen.be
Holslag geeft een breed overzicht van de politieke ontwikkelingen sinds 1989, ze worden goed geïllustreerd en in hun samenhang beschreven. Onder die politieke ontwikkelingen verstaat Holslag vooral de verschuivingen in macht tussen (groepen) landen: politiek, economisch en militair. Centraal staan de bestuurlijke en economische elites. Er is minder aandacht voor alternatieve bewegingen, grote demonstraties, opstanden of revoluties. We vinden dus vrij weinig terug over de invloed van de klimaatbeweging op de wereldpolitiek of over veranderingen in de energie- of migratiepolitiek.
Door de brede opzet is het onvermijdelijk dat bepaalde ontwikkelingen minder uitvoerig worden beschreven. Zo is het jammer dat Holslag niet meer werk maakt van de val van de Muur. Het is het vertrekpunt van zijn boek, maar wat waren de oorzaken? Denk aan de oplopende militaire kosten voor de Sovjet-Unie voor de bewapeningswedloop en de interventie in Afghanistan, de bureaucratische verstarring ingezet onder het langdurige bewind van Leonid Brezjnev of aan Michael Gorbatsjov die te veel overhoop haalde door economische en politieke hervormingen te combineren. Maar als Holslag dit uitvoerig zou willen behandelen, was het boek nog dikker geworden.
Holslag staat evenmin lang stil bij de implosie van de Sovjet-Unie na de val van de Muur, toch de belangrijkste politieke ontwikkeling in de tweede helft van de vorige eeuw. Het uiteenvallen van de Sovjet-Unie geeft een verklaring voor het Russische verlangen het huidige grondgebied te behouden en niet toe te staan dat Oekraïne deel zal uitmaken van het Westen of dat de NAVO kernwapens in Oost-Europa zal installeren.
Ten slotte geeft Holslag weinig commentaar op mogelijke toekomstige ontwikkelingen. Krijgen we in de toekomst een conflict tussen het Westen en China, ontstaat er toch weer een bipolaire wereld, gaat de fragmentatie verder of mogen we toch hopen op meer mondiale samenwerking? Maar onvoorspelbaarheid is het kenmerk van een multipolaire wereld.
‘Van muur tot muur’ is een inspirerend boek dat doet nadenken over de belangrijkste politieke machtsverschuivingen in de wereld van de afgelopen 30 jaar. Het bevat vele voorbeelden en beperkt zich niet tot de feiten, maar laat ook samenhangen zien.
Zie uitvoeriger 'De multipolaire wereld van Jonathan Holslag: een wankel evenwicht' op dewereldmorgen.be
2
Reageer op deze recensie
