Een potpourri van feiten en anekdotes

1913, een jaar voor de Eerste Wereldoorlog in beeld gebracht. Per maand worden kort gebeurtenissen beschreven.
Verwacht geen allesomvattend verhaal of een scherpe duiding. Het is een potpourri van feiten en anekdotes, er wordt veel geput uit de kunstgeschiedenis,: het ontstaan van de Blauwe Reiter, het uiteenvallen van De Brucke maar ook de herontdekking van Machu Pichu. Een aantal personages komen regelmatig terug: Thomas Mann, Franz Kafka, Oskar Kokoschka, Alma Mahler, Franz Marc, Freud en Jung maar ook de Oostenrijkse troonopvolger Franz Jozef, een enkele keer Adolf Hitler en Stalin.
Florian Illies studeerde kunstgeschiedenis, er is daarom relatief veel ruimte voor de ontwikkeling van de schilderkunst en de schilders zelf. Wat opvalt is dat er veel brieven en dagboeken zijn geschreven door kunstenaars waar Illies vrijelijk uit put.
Soms zijn door Illies geciteerde uitspraken pijnlijk onjuist gebleken, zoals de woorden van David Starr Jordan, hoofd van de Stanford University, beïnvloed door Norman Angell: ‘De eeuwig dreigende Grote Oorlog in Europa zal nooit uitbreken. De bankiers zullen een dergelijke oorlog niet financieren, de industrie zal hem niet gaande houden en de staatsmannen kunnen het niet. Er zal geen grote oorlog komen.’ Soms zijn ze visionair, zoals Walther Rathenau, die in 1913, in het jaar van toenemende wapenwedloop, het beeld van een vreedzame, economisch nauw met elkaar verbonden Europese Unie schetst: ‘Het blijft een laatste mogelijkheid: het ontstaan van een Midden-Europees douaneverbond. De opdracht om voor de landen in onze Europese zone economisch liberalisme te creëren is moeilijk maar niet onuitvoerbaar.’