Lichtvoetig en vol milde ironie

Zeg maar Agaath is het tweede boek van het schrijversduo Margôt Ros en haar partner Jeroen Kleijne. Ros is actrice, bekend van het humoristische programma Toren C en Kleijne is schrijver en journalist. Als duo debuteerden ze met Hersenschorsing (2020) over de revalidatie na Ros’ hersenschudding. In deze eerste roman beschrijven ze het ontstaan en de betekenis van vriendschap tussen Agaath en Karim.

Agaath’s man Henri is twee maanden geleden plotseling overleden. De 79-jarige Agaath staat er ineens alleen voor en moet haar eigen keuzes maken. Ze voelt zich erg allee en heeft zich afgezonderd in haar villa in Amsterdam-Zuid met haar grote vriend Chardonnay. Rouw maakt immers dorstig, zoals ze zelf zegt.

'Ze heeft geen behoefte aan bezoek; met mensen om haar heen komt de eenzaamheid harder binnen.'

Ze is somber. In de werkkamer van haar man ziet ze zijn bureau staan:

'Dat bureau is een van de weinige dingen die altijd met hem meeverhuisden, realiseert ze zich. Net als zijzelf. Ze hoorden samen bij het meubilair.'

Omdat haar nieuwe appartement, dat ze samen met haar man nog had aangeschaft, binnenkort wordt opgeleverd, moet ze haar huis opruimen en vooral de spullen van Henri. Ze kan hierbij wel hulp gebruiken en hangt een briefje op in de supermarkt. De achttienjarige Marokkaanse Karim, die als vakkenvuller in de supermarkt werkt, reageert hierop.

Meteen is duidelijk dat Agaath en Karim uit verschillende werelden komen en op verschillende punten in hun leven staan. Zij heeft een leven als vrouw van een expat achter de rug, hij heeft een tussenjaar en gaat zich inschrijven voor zijn studie medicijnen. Het verschil in karakters komt in de roman goed uit de verf. Agaath is ondernemend en optimistisch, geestig, soms bot, eigenzinnig en eigengereid. Ze staat voor de opgave zichzelf opnieuw uit te vinden, zonder Henri. Karim is serieus en behulpzaam, hij heeft door de band die hij met zijn overleden oma had een zwak voor Agaath en heeft zijn eigen dilemma waarvoor hij staat.

Nadat Karim bij het opruimen liefdesbrieven heeft gevonden die niet van Henri afkomstig waren, gaan ze op pad en ontwikkelt zich een vriendschap. Ze ondernemen steeds meer samen en leren zo de ander echt kennen. Karim oordeelt niet over het gedrag van Agaath thuis, maar laat haar kennis maken met zijn dj-werk in het clubhuis. Ze eten samen kapsalon (gewoon aardappels, groente en vlees, aldus Agaath) en met Karim ontdekt ze Netflix, dat zo zijn voordelen heeft, want:

'Al die series zitten vol vrienden met wie je niet hoeft te praten.'

Met thema’s als eenzaamheid, alcoholisme, verlies, voldoen aan andermans verwachtingen is het geen oppervlakkig wel een optimistisch boek. Beide hoofdpersonages staan op een belangrijk kruispunt in hun leven en hebben allebei een zetje in de goede richting nodig. Hoe dat echt afloopt, zal de lezer niet te weten komen, het boek heeft een mooi open einde.

Het boek boeit vanaf het begin. Het is opgedeeld in korte hoofdstukken waarvan de meesten als korte scenes lezen. Het schrijversduo heeft een soepel lezende schrijfstijl en geeft Agaath een flinke dosis ironie mee. Ze weten de tijdgeest goed te vangen en laten dat door de ogen van Agaath zien. Zij ontdekt bijvoorbeeld een aantal e-mails aan haar man met verzoeken van winkeliers hen een beoordeling te geven. Ze is een scherpe waarnemer:

'Vroeger aten vogels gewoon oud brood. Nu eten ze wraps en drinken ze waarschijnlijk cappuccino.'

Zeg maar Agaath is een luchtig geschreven optimistische roman waarin zware thema’s niet worden geschuwd. De ondertoon van het boek blijft licht en geestig. De lezer reist mee met de tocht die Agaath maakt om zichzelf opnieuw uit te vinden en ontdekt het grote dilemma van Karim.