De meester aan het werk

"Ik had het gevoel dat ik zo bedreven was dat ik de lezer alles kon laten geloven", zegt de in Schotland wonende Michel Faber (Den Haag, 1960) bij de Das Mag leesclub in Amsterdam. Hoewel hij nog een beetje Nederlands spreekt, heeft hij kort daarvoor gevraagd of de avond in het Engels kan. Zijn opmerking klinkt niet arrogant. Het is juist een zeer vriendelijke, benaderbare, bescheiden man. Relaxt gekleed in joggingbroek en Uggs op deze koude avond. Hij legt uit dat hij verantwoordelijkheid voor de lezer neemt. Hij vindt het goedkoop om één en al wreedheid voor te schotelen omdat hij dat nu eenmaal kan en mensen achter te laten zonder hoop. Tijdens het lezen van Het boek van wonderlijke nieuwe dingen is hij dan ook gerust te vertrouwen. Het is zijn derde dikke boek, na Lelieblank, scharlaken rood en Onderhuids, dat werd verfilmd als Under the Skin met Scarlett Johansson in de hoofdrol. De drie boeken verschillen enorm van elkaar, in elk boek wordt een compleet andere wereld opgeroepen. Nog een kenmerk van zijn meesterschap.

In Het boek van wonderlijke nieuwe dingen is Peter een dominee die zijn vrouw Bea op aarde achterlaat om naar de planeet Oasis te reizen en daar de buitenaardse bewoners te bekeren tot het christendom. Verwacht dus geen koloniale wreedheden. Peter’s missie gaat juist van een leien dakje. De Oasianen zijn al enthousiast over de Heer door de inspanningen van Peters voorganger en verwelkomen hem met open armen, omdat ze nog veel meer willen horen uit ‘het boek van wonderlijke nieuwe dingen’, oftewel de bijbel.

Wie het juist wél moeilijk krijgt, is de achtergebleven Bea. In de correspondentie die Peter en zij met elkaar uitwisselen via de enige communicatiemogelijkheid, een apparaat genaamd de 'Flits’, blijkt dat de aarde naar de verdoemenis gaat. Bea schrijft Peter bijvoorbeeld dat de Malediven zijn weggevaagd door een tsunami. Maar Peter kan het zich al niet meer voorstellen, het is een te ver van zijn bed show geworden. Hij probeert Bea nog wel te troosten met bijbelpassages, maar ze valt van haar geloof. Wanneer ze vertelt wat er met hun kat Joshua is gebeurd en dat ze genoodzaakt is hun huis te verlaten en te gaan zwerven, begrijpt Peter eindelijk dat hij terug moet om haar te zoeken. Oké, toch wat wreedheid hier, maar je blijft niet achter zonder hoop.

Het boek zit sowieso fenomenaal in elkaar. Als Peter net aankomt op Oasis gebeurt er weinig. De anderen die door de organisatie zijn geselecteerd, zijn ook rustige mensen. Gaat dit wel ergens heen? Maar als je dit boek weglegt, betrap je jezelf er in de supermarkt op dat je terug naar huis wilt om verder te lezen. Het boek van wonderlijke nieuwe dingen besluipt je. Je wilt weten waar Peters voorganger is gebleven, hoe zijn eerste ontmoeting met de Oasians zal gaan. Langzaam kom je erachter dat de organisatie met opzet gematigde mensen heeft geselecteerd en dat Bea daarom niet mee mocht. Niets is toeval.

Ook als je weinig op hebt met sci-fi is de roman een aanrader. De planeet Oasis komt echt tot leven, met zijn groene regen die naar meloen smaakt, het desolate landschap met de ene plant waar ze al hun eten van maken, de bescheiden Oasians zelf met hun gekke gezicht dat op twee foetussen lijkt, hun gekleurde gewaden als enige onderscheid van elkaar, het gekke taaltje dat ze uitstoten, hun lichaam dat zichzelf niet kan helen als ze zich bezeren. Faber kan je echt alles laten geloven.

"De roman is een ode aan onze prachtige planeet, aan de liefde en aan het menselijk lichaam dat zichzelf kan helen", zegt Faber. Extra wrang als je bedenkt dat zijn vrouw tijdens het schrijven ziek werd en overleed. Helaas is de meester voor de laatste keer aan het werk geweest. Naar eigen zeggen heeft hij alle dikke boeken geschreven die hij in zich had. Aan het einde van de leesclubavond draagt hij twee gedichten voor over zijn overleden vrouw. Daarvan zal misschien een uitgave volgen, inclusief foto’s van haar schoenen die hij uit zijn tas haalt en fotografeert op de vloer van het zaaltje. Korte verhalen kunnen ook nog komen, maar geen dikke boeken meer. Eeuwig zonde. Want wat kan deze man schrijven.