Wegwijzer naar geluk

Ken je het verhaal van de sportieve Achilles, de oude schildpad en de hardloopwedstrijd? Dat Achilles zich nog voor de start moedeloos overgeeft omdat de schildpad de waterdichte theorie heeft dat-ie dankzij de afgedwongen 10 meter voorsprong nooit kan verliezen? Zo nee, zoek het verhaal maar eens op, want je hebt daarmee een kernkracht van filosofie te pakken. Of, nog beter, pak C.J. (Kees) Alders’ De wereld vóór God, filosofie van de Oudheid, erbij. In zijn debuut toont deze meester in theoretische en sociale psychologie hoe de mens er zo’n 2500 jaar geleden toe kwam om zich naast praktische wetenschap (hoe dood ik een dier? hoe bouw ik een huis?) met minder grijpbare zaken bezig te houden (hoe ben ik ontstaan? wat doe ik hier?). En passant geeft hij de lezer een geschiedenisles, want zonder kennis van de veranderingen die de mens en zijn omgeving in de oudheid doormaakten, is niet te begrijpen waarom onze voorouders niet gewoon met beide benen op de grond bleven staan.

Want ja, filosofie is zweverig. Dat is niet slechts een hardnekkig vooroordeel. Alders is de eerste om toe te geven dat daar wel wat in zit. De eerste filosofen hoefden niet te jagen in de bossen en te ploeteren op het land, en hadden dus tijd om na te denken. Dagen, maanden en jaren lang. Zo kwamen ze tot de meest bizarre conclusies. Zelfs de moderne lezer kan eenvoudig ‘gillend gek’ worden van de ideeën van de vele tientallen filosofen en hun leerlingen die in dit boek aan bod komen. Des te knapper is de prestatie van Alders om de aandacht van de lezer vast te houden. Want bovenal blijkt dat we beter zijn geworden door al dat gepieker en gepeins. Het hedonistische streven naar veel genot en weinig pijn, de jaloersmakende rust van de stoïcijnen, de eeuwige twijfel van de sceptici en de alomtegenwoordige overtuiging dat de invloed van God en de goden zeer beperkt is… Al die oude, maar vaak verrassend actuele wijsheden maken gezien het dagelijkse nieuws over dood en verderf duidelijk dat we nog een lange weg te gaan hebben naar het ultieme, het geluk. Fijn dat Alders een begrijpelijke wegwijzer heeft geplaatst.